SA400106

Naczółek zbroi końskiej z pocz. XVI w.

Tarcza zwana kałkanem

95 napadów. Obejmowały one najczęściej Podole i Wołyń, ale niektóre sięgały dużo dalej, aż pod Mińsk na Białorusi, Wilno na Litwie i Zawichost w Polsce. Często pustoszone były okolice Kijowa i Lwowa.

Odparcie napadu tatarskiego w 1506 r. i bitwa pod Kłeckiem 5 sierpnia 1506 r.

Jeden z większych najazdów miał miejsce w 1506 r. W końcu maja tego roku Beti i Bur-nusz. dwaj synowie chana Mengli-Gireja, wyprawili się na czele kilku tysięcy Tatarów na ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego i dotarli aż pod Kłeck, miasto leżące na granicy księstwa słuckiego i województwa wileńskiego, nad rzeką Łanią, północnym dopływem Prypeci.

Miasto było spalone przez najazd Betiego w 1503 r., nie mogło więc stanowić punktu oporu dla nielicznych stojących w pogotowiu wojsk litewskich. Po założeniu obozu pod Kłeckiem dowódcy tatarscy wysłali liczne zagony na zachód aż pod Wołkowysk i Grodno, północny zachód — pod Oszmianę, Lidę i Krewo, oraz na północ — pod Mińsk. Idąc szerokim wachlarzem objęły one powierzchnię około 20 000 km². Ówczesny król polski Aleksander, syn Kazimierza Jagiellończyka, będący równocześnie wielkim księciem litewskim, już kilka miesięcy wcześniej rozpoczął na Litwie zaciąg oddziałów przeznaczonych do walki z Tatarami, były one jednak nieliczne. W lipcu król ciężko już chory (zmarł w miesiąc później) przybył do Wilna i ogłosił pospolite ruszenie z ziem litewskich. Początkowo miał sam objąć nad nim dowództwo, gdy jednak choroba nie pozwoliła mu na to, złożył je w ręce hetmana wielkiego litewskiego, Stanisława Kiszki. Ten jednak już w czasie działań wojennych również zachorował, tak że w rezultacie całością sił, a więc wojskami litew-

skiego pospolitego ruszenia, oddziałami zacię-żnymi i polską chorągwią nadworną, dowodził faktycznie marszałek nadworny litewski, Michał Gliński. Wojska zebrały się w okolicach Lidy i stąd 3 sierpnia 1506 r. wyruszyły w kierunku Kiecka, ażeby uderzyć na kosz tatarski, pokonać znajdujące się w nim wojska, a następnie rozbijać kolejno powracające doń z łupem czambuły tatarskie. Jeden z nich udało się zlikwidować jeszcze przed osiągnięciem Kiecka. Obóz tatarski był rozłożony w pobliżu skrzyżowania dróg, które rozchodziły się stąd na północny zachód — do Wilna i Nowogródka, na północ — do Nieświeża i Mińska, na południowy wschód — do przeprawy przez

83