SAM20

Ida stref beaSomowych Hb się koncepcją uniwersalny i do dziś jest rabowai w różnych regionach świata (obecnie ponad 100 państw objętych jest układuni o stre&ch bezatomowych).

W aopoiu 1968 r. wojska l/kbdu Warszawskiej», w tym polskie (takie: NRD, Bułgaria, Węgry, ZSRR), uczestniczyły w inwazji na c /, choslowacłc (operacja „Dunaj") i stłumieniu tzw. Praskiej Wiosny (Nu* DHBua wnik nie uczestniczyła, zawieszając swój udział w wojskowych strukturach paktu). W tym samym roku definitywnie z Układu wycofała się Albania. Inwazja na Czechosłowację była elementem doktryny ówczesnego sekretarza generalnego KPZR. Leonida Breżniewa. Doktryna ta płrfadab, Je należy bronić socjalizmu we wszystkich krajach systemu komunistycznego, nawet silą, aby nie zakłócić rozwoju świtowego komunizmu". Układ Warszawski stanowił strukturę umożliwiającą ZSRR pełną kontrolę nad siłami zbrojnymi i polityką obronną państw członkowskich oraz był wykorzystywany w polityce ZSRR w konfrontacyjnych stosunkach z Zachodem.

Ookhyna    (tm doktryna o ograniczonej suwerenności)

■MNI poddaną poPytt iaddedóq w stosunku do państw Ukta-da Wwr—lkjrąn (UW) * epoce sprawowania funkcji sekretarza guntogp K KPZR Leonida 1 Bretnfewa i w latach następnych.

Doktryna Sab m normą sankcjonującą uzależnienie państw socjali-styanjtii od tsą ale mula zanegowana przez niektóre z nich:

Mkwih hgMtodt łP—ię. to oz pierwszy została zapre-Mm 1 Upk MS t aa tanach radaeddego dziennika ^■dT I anyhdi S. IowIdw pt Sawerenwog I mlędzynomdo m pkMjBnta petotw soQahtfartfth. Natomiast na forum mię-Pw—dwąw wwto—i H tototo spraw zagranicznych ZSRR toihj A Gu^to podczas igromadzcnia Ogólnego ONZ.

OPwyin Je| ŻltetanlSfh Pyta moMwott interwencji na obszarze phhtw ototonetogo lAfoto WarszawskJtgo. na którym zostały mama podstawy urn*. tocjatstycznego" I .w sytuacji, gdy emnjrwo lub tawn<tnne sNy. wrogie wobec socjalizmu, usiłują nHMnudjbp Pap i przywróć* ustrój kapltasilyczny". Doktry g jg Podsunę propagandy I gptwócdUwienia Inter-wwcll MMI M V* m Cawkotfowacji 090). Wyhorrystywa u N W L mo-mi lako tomy aadraszenu w Stosunku 1HHHH|mmmahhdo radytolnych działań wobec

■ 1S2

opmycfi potttycznel. Oosrto wOwan do Immicp ud ratotoc Uch pny granicy w PoteM. a takto przeprowadzeni manę neto wojsk Układu Warszawskiego - _Soju/-

W inwazji na Czechosłowację uczestniczyła 2 Armia Ludowego Wojska Polskiego pod dowództwem generała Floriana Siwickiego. Łącznie wkroczyło tam 26 000 polskich żołnierzy, dysponujących około 650 czołgami. 560 transporterami i 26 śmigłowcami. Siły te zajęły obszar 20 000 km* i stacjonowały tam od nocy 20(21 sierpnia do 12 listopada 1968 r., stanowiąc wsparcie dla pacyfikacji ..Praskiej Wiosny”. Trzeba pamiętać, iż obok przywódcy NRD. Waltera Ulbrichta. to Gomułka był jednym z najbardziej gorliwych orędowników interwencji.

Udział w tej operacji należy niewątpliwie do najbardziej haniebnych posunięć w dziejach Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (Rumunia na przykład udziału w pacyfikacji nie wzięła). Jednocześnie byt on wstrząsem dla polskiego społeczeństwa. W wieki środowiskach, np. naukowców z wyższych uczelni i historyków PAN, doszło do otwartego wystąpienia. Wśród osób. które oddały wówczas partyjne legitymacje, był m.in. Bronisław Geremek. Polacy nie potrafili pogodzić się z myślą, zeza sprawą decyzji komunistycznych władz polscy żołnierze okupowali sąsiedni kraj. Generalnie jednak przytłoczone pomarcowymi represjami (polski marzec 1968 r.) kręgi opozycyjne nie byty w stanie zdobyć się na akcję protestacyjną. Do historii przeszedł akt samospale-rna 9 Ryszarda Siwca, który dokonał tego 8 września 1968 r. podczas uroczystości dożynkowych w Warszawie, na znak protestu przeciwko inwazji na Czechosłowację. Trudno jednak ocenić liczbę zabitych z rąk LWP; znane jest min. wydarzenie wjiczmie, gdzie od kul pijanego polskiego żołnierza zginęły dwie osoby, a kilka zostało rannych. Ta interwencja i wstyd nią wywołany przyczyniły się natomiast do zasadniczego zwrotu w polskim myśleniu o Czechach. Aż do 1968 r. stosunek do sąsiadów z południa by! na ogół negatywny - pamiętano im zwłaszcza Zaolzie. Za sprawą Praskiej Wiosny pojawiło się zainteresowanie czeską kulturą.

133 ■