Scan 140410 0056

wzrosnąć do 2,2-2,8 tys. juanów”. Na wielkich portalach internetowych takich jak sina.com, qq.com i sohu.com można było przeczytać: „Foxconn zatrudni w Chengdu kilkanaście tysięcy pracowników produkcyjnych z minimalnym wynagrodzeniem 1,59 tys. juanów”. W rzeczywistości firma płaciła w Chengdu płacę podstawową w wysokości zaledwie 950 juanów miesięcznie.

Przed bramą fabryczną kompleksu północnego w Chengdu spotkaliśmy Zhanga. W żółtej kamizelce wyglądał jak dziecko. Była przerwa obiadowa, kiedy wyszedł za bramę, żeby trochę odpocząć. Choć nie miał jeszcze 17 lat, pracował w Foxconnie już ponad miesiąc: „Zacząłem tu pracę zaraz po Nowym Roku, w początkach lutego. Rodzina niedawno przysłała mi pieniądze, bo boi się, że moja płaca nie wystarcza na życie. W okresie trochę dłuższym niż miesiąc wydałem w Chengdu na codzienne potrzeby ponad 1 tys. juanów”. Zhang 7 marca otrzymał wprawdzie wypłatę, ale skomentował to następująco: „Zostałem oszukany. Kończę pracę tutaj i wracam do domu. Przed przyjazdem do fabryki obiecano mi płacę w wysokości ponad 2 tys. juanów miesięcznie. Ale fakty są inne”. Płaca podstawowa Zhanga wynosiła 950 juanów, plus dodatek żywieniowy 240 juanów. Nadgodziny zdarzały się rzadko, ponieważ w tym sezonie jest niewiele zleceń. 110 juanów potrącono mu za miejsce w internacie, dodatkowe potrącenia dotyczyły składek na ubezpieczenie społeczne i wyżywienie w kantynie. Pozostało mu w sumie 1 tys. juanów. Przy takim poziomie cen, jaki utrzymuje się w Chengdu, na same artykuły spożywcze trzeba było wydać co najmniej 300-400 juanów miesięcznie. Do tego trzeba doliczyć inne wydatki i opłaty, np. za telefon komórkowy, Internet. Jak by nie liczyć, płaca była niewystarczająca.

Ying, która pochodzi z Guang’an w Syczuanie, również pracowała dla Foxconna w Chengdu. Pracę rozpoczęła wraz z ośmioma innymi osobami z tej samej wsi. Ying opowiadała nam z goryczą: „Zostaliśmy oszukani! Na początku mówili, że płaca podstawowa wyniesie około 1,5 tys. juanów. Dopiero po naszym przyjeździe do Foxconna, kiedy podpisaliśmy umowę, okazało się, że to będzie zaledwie 950 juanów. To duża różnica!”. Ying mówi: „władze gminy zwerbowały nas podstępnie, żeby pracować dla Foxconna”.

Z naszych badań wynika, że w ofertach pracy umyślnie określano wysokość płacy w sposób jedynie przybliżony. W punkcie naboru pracowników prowadzonego przez władze gminy Pitong, w powiecie Pi, tekst ogłoszenia o pracę wyglądał następująco: „W okresie próbnym pracownicy otrzymują od 1,6 do 2 tys. juanów, po zatrudnieniu na stałe łączna płaca wyniesie od 2,2 tys. do 2,8 tys. juanów”. Z czego właściwie składa się ta „łączna płaca”, tego oferta w zasadzie nie podawała. Pracownicy wyjaśnili nam, że tylko wykonując dużo nadgodzin można zarobić 2 tys. juanów.

W Chongqing płaca podstawowa była równie niska. Wiele osób pracujących tam od kilku miesięcy zarabiało niewiele ponad 1 tys. juanów miesięcznie. Wielu pracownikom trudno było pogodzić się z tak niską płacą. Przy wjeździe na osiedle pracownicze Foxconna w Chongąing spotkaliśmy Menga, który został tutaj odesłany z Shenzhen: „Trzy miesiące temu przyjechałem do Chongąing. Nadgodzin w tym okresie było bardzo mało, dlatego nie mam żadnych dodatków, zostaje mi więc nieco ponad 1,3 tys. juanów miesięcznie”. Płaca Menga daleko odbiegała od podanego w ofercie pracy „miesięcznego wynagrodzenia dla osób zatrudnionych na stałe w wysokości od 2,2 tys. do 2,8 tys. juanów”. Meng czuł się z tego powodu bardzo przygnębiony i zamierzał po upływie pięciu miesięcy złożyć wypowiedzenie. Po prostu za mało zarabiał.

Informacje podawane przez Foxconna w ofertach pracy okazały się kłamliwymi obietnicami bez pokrycia. Niskie zarobki, codzienne zmęczenie i monotonia skłaniały wielu pracowników do rozważania rezygnacji z pracy.

Szkoły działające jako agencje pracy: Udręki praktykantów

Już w trakcie badań, które prowadziliśmy w 2010 r. w Shenzhen, Kunshan i innych miejscowościach, wyszło na jaw, że Foxconn wykorzystuje praktykantów, zatrudniając ich jako pracowników (zob. rozdz. pt. „Era praktykantów”). Dopiero w Chengdu i Chongąing uświadomiliśmy sobie jednak powagę problemu. Szkoły pełniły funkcję agencji pracy, a ich uczniowie byli ofiarami działań spółki pod nazwą „Foxconn i szkoły zawodowe”.

Foxconn już w 2009 r. zawarł z miastem Chongąing porozumienie, które umożliwiło mu dalsze umowy z ponad dwustoma szkołami zawodowymi w okolicy o dostarczanie siły roboczej. Od tego czasu ze źródła, jakim są te szkoły, płynął do fabryk nieprzerwany strumień młodej, taniej i posłusznej siły roboczej. Na przykład z technikum elektronicznym w Chongąing Foxconn nie tylko podpisał porozumienie w zakresie programu szkoleniowego, lecz również przeznaczył 10 min juanów na sprzęt i wyposażenie na cele szkoleniowe, budując linie produkcyjne SMT i PCBA. Po umchomieniu linii szkoła miała możliwość przydzielenia uczniów do produkcji w firmie. Taki model zajęć dla młodzieży nazwano eufemistycznie „szkoleniem osadzonym w praktyce”. W rzeczywistości uczniowie znajdujący się na etapie nauki musieli świadczyć pracę dla Foxconna bez żadnego wynagrodzenia, co pozwoliło firmie na znaczną redukcję kosztów niezbędnych przy wdrożeniu do pracy uczniów, którzy potem mieliby tam pracować.

18-letnia Hui była uczennicą szkoły zawodowej Huiling w Dafang, w prowincji Kuejczou. Mimo że uczyła się hotelarstwa, rok przedtem wraz z ponad 30-osobową grupą innych uczennic z klasy rozpoczęła pod kierownictwem nauczyciela pracę dla fabryki elektronicznej w Changzhou