Scan 140410 0088

Pod koniec 2006 r. w Grupie Technologicznej Foxconna w Shenzhen-Longhua powołano zakładowy związek zawodowy. 25 marca 2007 r. utworzono związek zawodowy obejmujący całe przedsiębiorstwo. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez związki, wszystkie działy całego kompleksu fabrycznego w Shenzhen zorganizowały się w związki zawodowe. Tym samym podczas trzech lat do związków zawodowych wstąpiło łącznie ponad 250 tys. osób pracujących w Foxconnie, co stanowi 54 proc. wszystkich zatrudnionych.

Kiedy prowadziliśmy wywiady w Shenzhen, 32,6 proc. badanych pracowników nie wiedziało jednak o istnieniu związku zawodowego, niektórzy wręcz zakładali, że żaden związek nie istnieje. 84,8 proc. pracowników informowało, że nie należą do związku zawodowego, a tylko 10,3 proc. deklarowało przynależność do niego. Liczby te wyraźnie się różnią od tych podawanych przez związek zawodowy w Fo-xconnie. Na obszarze kompleksów fabrycznych w Szanghaju i Nankin sytuacja była jeszcze bardziej wątpliwa, 48,4 proc. zapytanych pracowników nie wiedziało o istnieniu związku zawodowego lub było zdania, że takiego nie ma.

W Wuhan zapytaliśmy o związek zawodowy pracownika Wu. Pytanie go zirytowało:

Ankieter: Macie tu związek zawodowy?

Wu: Zastanów się, taka duża firma musi mieć związek zawodowy. Ale ja pytałem inne osoby i one twierdzą, że związku nie ma.

Ankieter: To skąd wiesz, że jest związek?

Wu: W szkole nauczyciel wychowania politycznego powiedział nam, że jak będziemy mieć problemy, to mamy iść do związku. Rozpytywałem tu i ówdzie, czy j est j akiś związek.

Ankieter: Kogo pytałeś?

Wu: Szefów, kierowników linii. Kierownicy linii mówili, że nie ma. Aleja myślę, że jest, bo jak w takim dużym przedsiębiorstwie może nie być związku zawodowego?

W kompleksie fabrycznym w Szanghaju nawet urzędnicy kierowniczego szczebla nie byli pewni, czy istnieje coś takiego jak związek. Osoba pełniąca funkcję kierowniczą drugiej rangi powiedziała nam wprost: „Nic nie wiem

0    żadnym związku. Nie słyszałem. Nie zastanawiałem się nad tym”.

Wprawdzie część pracowników produkcyjnych wiedziała o istnieniu związku zawodowego na terenie zakładu, ale dla nich związek był po prostu elementem struktury zarządzającej i nie miał z nimi nic wspólnego. Pracownik produkcyjny, który kiedyś był już zaangażowany w działalność związkową, powiedział: „W związku zawodowym działają tylko niektórzy z zatrudnionych o długim stażu pracy, kierownicy linii i kierownicy działów. Oni organizują spotkania związkowe

1    omawiają jakieś tam sprawy. Byłem tam raz z moim kumplem, zobaczyliśmy,

co robią i poszliśmy sobie. Tam jest inny typ ludzi, to nie dla nas. (...) Pomyślałem sobie, że my jesteśmy im całkowicie obojętni. Nas odeślą z kwitkiem, bo jesteśmy produkcyjni, a tam byli sami kierownicy linii i kierownicy działów, a z pracowników tylko tacy, co już długo tu pracują”.

Odniósł on wrażenie, że związek zawodowy organizuje jedynie „zawody w pakowaniu”, rodzaj współzawodnictwa w pracy: „Jednym z etapów pracy przy linii jest pakowanie: produkty wkłada się do kartonu i zakleja. We współzawodnictwie w pakowaniu chodzi o to, kto zapakuje najszybciej. To nudne. Nie brałem w tym udziału”.

Związek zawodowy w Foxconnie organizował swoją działalność według następującego schematu: od góry szły polecenia do wszystkich szczebli poniżej, wtedy najniższy szczebel kierowniczy składający się z kierowników grup i kierowników linii organizował odpowiednie zajęcia, przy czym często udział pracowników był obowiązkowy. To ukazuje słabość związku zawodowego. Większość pracowników była przekonana, że organizatorem działań jest kierownictwo firmy, dlatego odnosili się do nich obojętnie.

Pracownik w bazie fabrycznej w Shenzhen-Longhua powiedział: „Ludzie nie mają tam nic do roboty. Związek zawodowy to pomost między zatrudnionymi a ich zwierzchnikami lub kadrą zarządzającą. Ale zwykle bierze stronę tych z góry. Członkowie związku zawodowego chcą się głównie przypodobać przełożonym i uzyskać możliwość awansu”.

Jak widać, pracownicy nie postrzegają związku zawodowego jak własnej organizacji, lecz jako narzędzie do zdobywania przychylności szefów. Niektórzy pracownicy dawali wyraźnie do zrozumienia, że związek nie może prawidłowo pełnić swojej roli w sytuacji, gdy Foxconn stosuje tak surowy system zarządzania: „Czy związek istnieje, czy go nie ma, to bez różnicy. Hierarchia w Foxconnie jest ściśle ustalona. Jeżeli masz problem, to możesz zwrócić się wyłącznie do swojego bezpośredniego przełożonego, do ludzi na górze nie masz dostępu. Więc działalność w związku zawodowym niczego nie zmieni”.