Scan10007 (9)

Rozdział 2. Rozpoznawanie pacjentów w stanie zagrożenia życia. Zapobieganie wystąpieniu zatrzymania krążenia

W Wielkiej Brytanii rozwinął się system „opieki z wyprzedzeniem”, określany jako „intensywna opieka z zewnątrz”. System taki może funkcjonować w wielu formach od pojedynczej pielęgniarki po działający 24 godziny na dobę, przez 7 dni w tygodniu, wielo-profilowy zespół. Wymienione sposoby postępowania mogą zmniejszać liczbę zgonów na oddziale, ilość niekorzystnych incydentów pooperacyjnych, przyjęć i ponownych przyjęć (po uprzednim wypisie) na OIT oraz poprawiać przeżycie.

Krytycznie chorzy pacjenci powinni być przyjmowani na oddziały zapewniające najlepszy nadzór, opiekę pielęgniarską oraz najwyższy poziom wspomagania życiowo ważnych narządów. Będzie to zwykle oddział intensywnej terapii, intensywnego nadzoru lub sala reanimacyjna. Na oddziałach takich powinni pracować lekarze i pielęgniarki doświadczeni w prowadzeniu resuscytacji i opieki nad pacjentem w stanie krytycznym.

Ilość personelu w szpitalu jest zwykle najniższa w nocy i w weekendy. Może to wpływać na jakość monitorowania pacjentów, leczenie i wyniki końcowe. Przyjęcia na oddziały ogólne w godzinach wieczornych, albo do szpitala w weekend wiążą się z wyższą śmiertelnością. Istnieją doniesienia, pokazujące że wewnątrzszpi-talne zatrzymania krążenia, mające miejsce późnym popołudniem lub w nocy są częściej zdarzeniami niezauważonymi i wiążą się z niższym przeżyciem. Ryzyko zgonu w szpitalu w przypadku pacjentów wypisywanych z OIT na oddziały ogólne w nocy jest wyższe niż dla tych, którzy są wypisywani w dzień albo na oddziały intensywnego nadzoru.

Tabela 2.1. Kryteria wzywania zespołu resuscytacyjnego
Ostre zaburzenia	Patofizjologia
W drogach oddechowych	Zagrożenie drożności
Oddychania	Wszystkie przypadki zatrzymania oddychania Częstość oddechów < 5/min Częstość oddechów > 36/min
Krążenia	Wszystkie przypadki nagiego zatrzymania krążenia Tętno < 40/min Tętno > 140/min Skurczowe ciśnienie tętnicze < 90 mm Hg
Neurologiczne	Nagłe pogorszenie stanu świadomości Spadek punktacji GCS o więcej niż 2 punkty Nawracające lub przedłużające się drgawki
Inne	Każdy pacjent budzący obawy lecz niespełniający wymienionych wyżej kryteriów

Przyczyny zatrzymania krążenia

Do zatrzymania krążenia może dojść wskutek pierwotnych zaburzeń drożności dróg oddechowych, oddychania lub krążenia krwi.

NIEDROŻNOŚĆ DRÓG ODDECHOWYCH

Szczegółowe informacje dotyczące zapewniania drożności dróg oddechowych są zawarte rozdziale 6.

PRZYCZYNY

Niedrożność dróg oddechowych może być całkowita lub częściowa. Całkowita niedrożność szybko prowadzi do zatrzymania krążenia. Niedrożność częściowa często poprzedza całkowitą. W wyniku częściowej niedrożności dróg oddechowych może dojść do obrzęku mózgu, obrzęku płuc, wyczerpania, wtórnego bezdechu czy wtórnego uszkodzenia mózgu w wyniku niedotlenienia oraz zatrzymania krążenia.

Przyczyną niedrożności dróg oddechowych może być:

•    depresja ośrodkowego układu nerwowego,

•    krew,

•    wymiociny,

•    ciało obce (np. proteza dentystyczna, kęs pokarmu),

•    bezpośredni uraz twarzy lub gardła,

•    zapalenie nagłośni,

•    obrzęk gardła (np. na tle zmian zapalnych),

•    kurcz głośni (laryngospazm),

•    skurcz oskrzeli,

•    nadmiar wydzieliny w drzewie oskrzelowym.

Depresja ośrodkowego systemu nerwowego może być przyczyną niedrożności dróg oddechowych. Może być to spowodowane urazem głowy oraz procesami chorobowymi toczącymi się w obrębie mózgu, hiperkarbią, depresyjnym wpływem zaburzeń metabolicznych (np. w cukrzycy), działaniem środków farmakologicznych, w tym alkoholu, opioidów czy środków anestetycznych. Kurcz głośni może wystąpić pod wpływem drażnienia górnych dróg oddechowych u płytko nieprzytomnego pacjenta, u którego zachowane są odruchy obronne.

ROZPOZNANIE

U wszystkich pacjentów zagrożonych niedrożnością dróg oddechowych najważniejsza jest ocena ich drożności. Osoba przytomna będzie skarżyć się na trudności w oddychaniu, może się dławić i wykazywać silny niepokój. W przypadku niedrożności częściowej, każ-

6 ALS

Polska Rada Resuscytacji - ^