Scan10009 (12)

Rozdział 2. Rozpoznawanie pacjentów w stanie zagrożenia życia. Zapobieganie wystąpieniu zatrzymania krążenia

LECZENIE

Podaj tlen każdemu pacjentowi z objawami niedotlenienia i lecz przyczyny leżące u podstawy zaburzeń oddechowych. Na przykład podejrzewaj odmę prężną u pacjenta z wywiadem wskazującym na uraz klatki piersiowej i typowymi objawami w badaniu fizykalnym. Jeśli się ją rozpozna, konieczne jest natychmiastowe odbarczenie przez wprowadzenie kaniuli o dużej średnicy (14G) w drugiej przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowo-obojczykowej.

Pacjenci z zaburzeniami oddechu, u których pojawiają się objawy wyczerpania będą wymagać wspomagania oddechu. W takich przypadkach może być przydatna nieinwazyjna wentylacja za pomocą maski twarzowej, która zapobiegnie konieczności intubacji i mechanicznej wentylacji. W przypadku pacjentów, którzy nie mają wydolnego oddechu konieczne jest zastosowanie se-dacji, intubacji tchawicy i wentylacji mechanicznej.

ZABURZENIA KRĄŻENIA

PRZYCZYNY

W rzadkich przypadkach zatrzymania krążenia nie można znaleźć zmian, które były jego przyczyną. Przyczyny zaburzenia krążenia mogą być pierwotne, spowodowane chorobą serca lub nieprawidłowościami w jego budowie czy też wtórne — innymi przyczynami. Serce może się zatrzymać nagle lub przez pewien czas dochodzi do zmniejszania jego rzutu aż do zatrzymania krążenia.

Przyczyny pierwotne

Najczęstszą przyczyną nagłego zatrzymania krążenia są zaburzenia rytmu spowodowane niedotlenieniem lub zawałem mięśnia sercowego. Zatrzymanie krążenia może także wynikać z zaburzeń rytmu spowodowa-

Przyczyny migotania komór

•    ostre zespoły wieńcowe (patrz rozdział 3),

•    zmiany w sercu w przebiegu nadciśnienia tętniczego,

•    wada zastawkowa,

•    leki (np. antyarytmiczne, trójpierścieniowe antyde-presanty, digoksyna),

•    wrodzone choroby serca np. zespół wrodzonego wydłużenia odstępu QT,

•    kwasica,

•    zaburzenia elektrolitowe (np. poziomu potasu, magnezu czy wapnia),

•    hipotermia,

•    porażenie prądem.

nych innymi czynnikami na przykład blokiem serca, porażeniem prądem lub działaniem niektórych leków.

Do zatrzymania krążenia może też dojść w następstwie niewydolności krążenia, tamponady osierdzia, pęknięcia serca, zapalenia mięśnia sercowego lub kardiomiopatii przerostowej.

Przyczyny wtórne

Procesy patologiczne toczące się w różnych narządach mogą powodować zmiany w sercu. Na przykład do NZK może szybko dojść z powodu asfiksji w następstwie niedrożności dróg oddechowych lub bezdechu, wystąpienia odmy prężnej lub dużej utraty krwi. Ciężkie niedotlenienie, anemia, hipotermia, hipowolemia czy ciężki wstrząs septyczny także upośledzają pracę serca i mogą prowadzić do zatrzymania krążenia.

ROZPOZNANIE

Objawy chorób serca obejmują ból w klatce piersiowej, uczucie duszności, tachykardię, bradykardię, przyspieszony oddech, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenie perfuzji obwodowej (wydłużenie czasu nawrotu kapilarnego), zaburzenia świadomości i oligurię.

Do większości nagłych zatrzymań krążenia dochodzi u osób z chorobami serca, które jednak do tej pory mogły nie być rozpoznane. Ryzyko NZK jest wyższe u pacjentów z rozpoznaną chorobą serca ale większość nagłych zgonów z przyczyn sercowych odnotowuje się wśród ludzi z nierozpoznaną chorobą. Do bez-objawowych czy utajonych chorób serca zalicza się zmiany w przebiegu nadciśnienia tętniczego, wady zastawki aortalnej, kardiomiopatię, zapalenie mięśnia sercowego jak i chorobę niedokrwienną serca.

Mniejszy odsetek zatrzymań krążenia na tle sercowym zdarza się wśród osób, u których wywiad nie wskazywał na przebyte choroby serca. Osoby te są zwykle młode, aktywne i uznają siebie za zdrowe. Czynniki ryzyka chorób serca obejmują: wiek, obciążenia rodzinne, płeć męską, palenie tytoniu, cukrzycę, hiperlipidemię i nadciśnienie tętnicze. Ujawnia się coraz więcej przypadków chorób serca uwarunkowanych genetycznie, jak kardiomiopatia przerostowa, kardiomiopatia prawokomorowa predysponująca do wystąpienia zaburzeń rytmu i zespół wrodzonego wydłużonego odstępu QT.

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania jest leczenie pierwotnych zmian w sercu. Najczęstszym objawem choroby wieńcowej jest ból w klatce piersiowej (patrz rozdział 3).

8 ALS

Polska Rada Resuscytacji