Scan10181 (2)

Rozdział 15. Etyczne aspekty resuscytacji

i jego krewni są świadomi jego życzeń, jeśli mają one być respektowane.

W nagłym, pozaszpitalnym zatrzymaniu krążenia świadkowie zazwyczaj nie znają życzeń pacjenta oraz jego sytuacji i oświadczenie woli często nie jest od razu dostępne. W takich okolicznościach natychmiast podejmuje się resuscytację, a wątpliwości pozostawia na później. Nie ma etycznej różnicy w zaprzestaniu prób resuscytacji, która została rozpoczęta, jeśli zostanie przedstawione ratownikom oświadczenie woli ograniczające zakres leczenia.

Interpretacja medyczna zapisów oświadczenia woli znacznie różni się w zależności od kraju. W niektórych krajach takich jak Wielka Brytania, oświadczenie woli wyrażone na piśmie ma moc prawną. Jeśli nie zostało wyraźnie sformułowane oświadczenie woli, ani nie są znane życzenia pacjenta, należy przypuszczać, iż pracownicy ochrony zdrowia w wymagających tego sytuacjach podejmą uzasadnione działania w celu resuscytacji pacjenta.

Kiedy nie podejmować prób resuscytacji_

Pacjenci mają prawo do odmowy leczenia w każdej sytuacji, jednakże nie mogą automatycznie domagać się wdrażania terapii, jak również nie mogą nalegać na rozpoczynanie resuscytacji bez względu na okoliczności. Nie można wymagać od lekarza aby stosował terapię pozostającą w sprzeczności z jego oceną kliniczną. Decyzja taka jest często złożona i powinna być podejmowana przez starszych i doświadczonych członków zespołu medycznego.

Decyzja o niepodejmowaniu resuscytacji niesie za sobą pytania natury moralnej i etycznej. Co stanowi o daremności podejmowanych prób? Od czego dokładnie się powstrzymujemy? Kto powinien decydować? Z kim powinniśmy konsultować taką decyzję? Kogo powinniśmy o niej poinformować?

CO STANOWI O DAREMNOŚCI PODEJMOWANYCH PRÓB?

Jeśli resuscytacja nie przyniesie korzyści w znaczeniu przedłużenia życia o akceptowalnej jakości podjęcie takiej próby jest daremne. Pomimo istnienia doniesień na temat czynników, na podstawie których można przewidywać niepowodzenie w resuscytacji, żaden z tych czynników nie posiada wystarczającej wartości prognostycznej, jeśli jest zastosowany do niezależnej grupy. Co więcej, wyniki dla grupy, w której prowadzono resuscytację są zależne od czynników takich jak czas do RKO i czas do defibrylacji.

180 ALS

Trudno jest przewidzieć jak te czynniki wpłyną na wyniki leczenia poszczególnych osób.

Decyzje takie będą nieuchronne i w ich podejmowaniu będą pojawiać się momenty wątpliwości wszędzie tam, gdzie konieczna będzie subiektywna opinia np.: w przypadku pacjentów z niewydolnością krążenia, ciężką niewydolnością oddechową, asfi-ksją, dużym urazem, urazem głowy lub schorzeniem neurologicznym. W podejmowaniu decyzji rolę odgrywać może wiek pacjenta, lecz jest on jedynie słabym, niezależnym wskaźnikiem wyniku leczenia.

U osób starszych liczne schorzenia współistniejące wpływają także na wyniki leczenia.

OD CZEGO DOKŁADNIE SIĘ POWSTRZYMUJEMY?

Deklaracja o niepodejmowaniu resuscytacji (DNAR) oznacza, iż w przypadku zatrzymania krążenia lub oddychania RKO nie powinna być podejmowana — nie oznacza nic ponad to. Inne formy leczenia, a zwłaszcza leczenie przeciwbólowe i sedacja powinno być kontynuowane zgodnie z wymaganiami. Wentylację, tlenoterapię, odżywianie, podawanie antybiotyków, płynoterapię, podawanie leków wazopresyj-nych kontunuuje się zgodnie ze wskazaniami, jeśli uznaje się to za korzystne dla jakości życia. Jeśli nie podejmuje się takich działań, wytyczne w sprawie niekontynuowania lub powstrzymania się od takich działań powinny być sprecyzowane niezależnie od deklaracji DNAR.

Deklaracje DNAR przez wiele lat i w wielu krajach były przygotowywane przez pojedynczych lekarzy często bez konsultacji z pacjentem, jego krewnymi lub personelem medycznym. Obecnie w wielu krajach istnieją jasne proceduralne wymagania lub wytyczne dotyczące tych kwestii.

KTO POWINIEN DECYDOWAĆ O NIEPODEJMOWANIU RESUSCYTACJI I Z KIM POWINNO SIĘ KONSULTOWAĆ DECYZJĘ?

Całkowita odpowiedzialność za tą decyzję spoczywa na starszym lekarzu szpitala lub lekarzu podstawowej opieki, który zajmuje się pacjentem, po odpowiedniej konsultacji z innymi specjalistami zaangażowanymi w proces leczenia pacjenta. Ludzie mają etyczne i prawne podstawy do bycia angażowanymi w podejmowanie decyzji, które ich dotyczą. Powinno to być przedyskutowane z pacjentem. Dobrą praktyką jest również angażowanie w proces decyzyjny krewnych, chociaż nie posiadają oni statusu prawnego we właściwym procesie podejmowania decyzji. Jeśli pacjent jest sprawny umysłowo powinno się

j>_T

Polska Rada Resuscytacji

^vV:—. r