Scan10246

W razie spełnienia świadczenia odszkodowawczego przez dłużnika zobowiązanie również wygasa.

Wygaśniecie zobowiązania może nastąpić:

a)    z zaspokojeniem wierzyciela:

♦    dłużnik może za zgodą wierzyciela zwolnić się z zobowiązania po spełnieniu świadczenia innego od pierwotnego (np. zamiast zwrotu pożyczonej sumy użycza wierzycielowi zegarek)

♦    odnowienie (nowacja) - strony umawiają się, ze dotychczasowe zobowiązanie zostaje umorzone a w jego miejsce powstaje nowy stosunek zobowiązaniowy, różniący się od poprzedniego bądź świadczeniem bądź podstawą prawną świadczenia (np. dłużnik umawia się, ze zamiast pożyczonej kwoty 1 tyś zł przeniesie na jego rzecz własność radiomagnetofonu)

♦ potrącenie (kompensacja) - następuje gdy dane podmioty będące wobec siebie wierzycielami nie spełniają (każdy oddzielnie) świadczeń, a jeden z nich zamiast spełnić swoje świadczenie umarza je poprzez zaliczenie świadczenia drugiej strony na poczet swojej należności. Potrącenie może mieć charakter bądź potrącenia umownego bądź też potrącenia ustawowego

♦    złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego - dłużnik może złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego tylko w wypadkach gdy upoważniają go do tego przepisy ustawowe.

b)    bez zaspokojenia wierzyciela:

♦    zwolnienie z długu - jest umową wierzyciela z dłużnikiem na mocy, której wierzyciel zwalnia z długu a dłużnik zwolnienie przyjmuje

♦    rozwiązanie stosunku prawnego - jest umową między wierzycielem a dłużnikiem, dopuszczalną w świetle zasady swobody umów, z tym że jej skutki następują z reguły z mocą wsteczną a strony powinny zwrócić sobie to, co już świadczyły

♦    klauzula rebus sic stantibus (art. 357¹ KC) - w razie istotnej zmiany stosunków w okresie między powstaniem zobowiązania a jego wykonaniem powinna nastąpić zmiana treści zobowiązania, a nawet wyjątkowo zobowiązanie powinno wygasnąć bez spełnienia świadczenia (strony nie przewidziały, że spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą)

♦    inne wypadki wygaśnięcia zobowiązania bez zaspokojenia wierzyciela:

a)    śmierć wierzyciela lub dłużnika (jeśli zobowiązanie ma charakter ściśle osobisty )

b)    połączenie w jednej osobie praw wierzyciela i obowiązków dłużnika (np. wskutek dziedziczenia)

c)    zdarzenie wskazane w treści czynności prawnej (np. warunek rozwiązujący, termin końcowy)

Ochrona wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika

Skarga pauliańska polega na tym, że wierzyciele mogą (po spełnieniu przesłanek) zaskarżyć czynność prawna dłużnika dokonaną z ich pokrzywdzeniem. Wierzyciele mogą wystąpić do sądu o uznanie „krzywdzącej ich wierzytelność umowy” za bezskuteczną w stosunku do nich (czyli jeżeli dłużnik wyzbył się swego majątku w celu niewykonania świadczenia to sąd uzna umowę, w której przekazuje majątek osobie trzeciej za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela i ten będzie mógł się zaspokoić z tego majątku który uzyskała ta osoba trzecia).

Przesłanki zastosowania skargi paulińskiei:

□    uprawnionym do zaskarżenia czynności prawnej dłużnika jest wierzyciel, którego wierzytelność istnieje w chwili żądania ochrony

□    przedmiotem zaskarżenia może być jedynie czynność prawna dłużnika powodująca zmniejszenie jego aktywów lub zwiększenie pasywów