s 50 51

50 ROZDZIAŁ 2

Źródła prawa wewnętrznego są kontrolowane przez działające w struk turach danej jednostki organy o kompetencjach kontrolnych, a także organy nadrzędne nad organami je stanowiącymi. Akty wewnętrzne wydawane w szkołach i placówkach oświatowych kontroluje organ sprawujący nadzór pedagogiczny.

Inne źródła prawa

Oprócz wcześniej wymienionych są jeszcze inne, bardzo zróżnicowane kategorie źródeł, które zbiorczo można nazwać innymi lub swoistymi źródłami prawa. Zalicza się do nich najczęściej akty planowania, zwyczaj i orzecznictwo.

Akty planowania

Zgodnie z poglądem E. Ochendowskiego „w systemie źródeł prawa występują akty, których charakter prawny nie zawsze łatwo jest ustalić (...). Dotyczy to zwłaszcza aktów planowania (planów, programów), aktów budżetowych oraz aktów ustanawiających normy techniczne”¹. Pojęcie aktów planowania jest bardzo szerokie, bowiem poza aktami planowania obejmuje także programy. Za Z. Duniewską, B. Górskim, B. Jaworską-Dębską, E. Olejniczak-Szałowską i M. Stahl, można do powyższej kategorii zaliczyć także strategie². W treści aktów planowania występują normy o zróżnicowanym charakterze: normy ogólne i normy indywidualne, normy mające charakter informacyjny (zawierające dane i prognozy), normy mające charakter imperatywny (wiążące prawnie adresatów), normy mające charakter oddziałujący (pośrednie między wcześniej wymienionymi)³. Akty prawne, w których mogą występować akty planowania są zróżnicowane, są to na przykład ustawa czy uchwały. Oddziaływanie aktów planowania jest zróżnicowane, mogą one dotyczyć sfery zewnętrznej i wewnętrznej.

Programy bardzo różnie traktowano w literaturze, na przykład uznawano je za akty kierownictwa wewnętrznego czy akty polityki administra-

51

ŹRÓDŁA TRAWA

=tjiM ‘ Można podzielić pogląd przywołanych wyżej autorów, że progra-w i \ .idzie nie zawierają norm prawnych, nie spełniają więc kryteriów ifltlt i\v\vh aktom prawa wewnętrznego, nie są aktami stanowienia prawa, lid# ^ i /as określają sposób wykonywania zadań i kompetencji już wyzna-gifiv< li przepisami prawa powszechnie obowiązującego i nie ustalają żad-|pi iii twych obowiązków czy też uprawnień dla adresatów¹²⁹. „W znacznej :ęyśj i akly (e są w istocie planem współdziałania i integrowania poczynań ■Unnow administracji rządowej i samorządowej oraz innych podmiotów znych i niepublicznych”¹³⁰.

\i i v planowania z różnych względów nie w pełni odpowiadają przy-u ffhiii powszechnie definiowaniu aktu normatywnego¹³¹. Bardzo trudno IgHit.ric je wśród źródeł prawa, bowiem mogą przyjmować postać aktów ttHmuilywnych bądź innych aktów generalnych, aktów indywidualnych, czyn-nii i malerialnotechnicznych, działalności społeczno-organizacyjnej i inny* h I ypów czynności. Aktów tych nie można zaliczyć do konstytucyjnych Imdi i prawa powszechnie obowiązującego, gdyż nie zostały wymienione

11..    instytucji RP w zamkniętym katalogu. Nie można ich również zaliczyć

1..    źródeł prawa wewnętrznego, ponieważ ich moc wiążąca oraz sutki wy-. i. ;ij;| poza ramy wewnętrzne i w sposób bezpośredni wpływają na sytu-. |t, prawną podmiotów zewnętrznych.

Plany dotyczą przyszłości, ich zadaniem jest kształtowanie przyszłych . mów lub zdarzeń¹³². Są to szczególnego rodzaju rozstrzygnięcia, których pi ygotowanie wymaga zastosowania specjalnej procedury¹³³. W przeci-imistwie do decyzji indywidualnych akty planowania stanowią podstawę

1..    .dojmowania mniejszej lub większej liczby decyzji. Na przykład plan za-... podarowania przestrzennego jest podstawą podjęcia decyzji określa-i i* f| warunki zabudowy i zagospodarowania terenu¹³⁴. Najważniejszymi .1 !,mii planowania w państwie i w jednostkach samorządu terytorialnego

M. Kulesza, O kolizji interesów w prawie administracyjnym, Acta Univcrsitatis Wratis-i ■ trnsis, Prawo CXLIII, Wrocław 1985, s. 143; J. Jeżewski. Polityka administracyjna. Zagad-int nią podstawowe (w.) Administracja publiczna, pod red. J. Bocia..., s. 318.

¹ Z. Duniewską, B. Górski, B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szałowska, M. Stahl, liany, Strategie, Programy..., s. 174.

"" Ibidem, s. 174.

Tak też E. Ochendowski, Prawo administracyjne..., s. 135 i n.

¹³²    Zob. Z. Rybicki, Niektóre problemy prawne sterowania działalnością gospodarczą n PRL (w:) Problematyka ekonomiczno-prawna rozwoju gospodarczego PRL, Warszawa 1978, u 49-50.

¹³³    Na ten temat zob. E. Knosala, L. Zacharko, A. Matan, Nauka administracji, Kraków 1999, s. 95 i n.

¹³⁴    Ibidem, s. 97.

1

Cytat za: E. Ochendowski, Prawo administracyjne. Część ogólna, wyd. V, Toruń 2002, s. 127-128.

2

¹²⁰ Z. Duniewską, B. Górski, B. Jaworska-Dębska, E. Olejniczak-Szatowska, M. Stahl, Plany, Strategie, Programy i inne zbliżone formy prawne działania administracji (w:) Podmioty administracji publicznej i prawne formy ich działania..., s. 142.

3

E. Ochendowski, Prawo administracyjne..., s. 127-128.