ScannedImage 4

160

Mapa 2. Terytoria plemienne Indian Kora i Huichołi

Periodycznie organizowali różnorodne uroczystości religijne, których celem miało być zapewnienie odpowiednich warunków (opady deszczu lub ich wstrzymanie, itp.) dla uzyskania jak najlepszych plonów. W przekonaniu Huichołi najbardziej skutecznym środkiem prowadzącym' do osiągnięcia tych pożądanych efektów było zdobycie sobie przychylności potężnych, rządzących światem sił nadprzyrodzonych. Człowiek, wprząg-nąwszy do walki o swój byt istoty nadnaturalne nie zaniedbywał jednak niezbędnej działalności racjonalnej. Zdawał bowiem on sobie doskonale sprawę z konieczności stosowania określonych zabiegów i technik pozostających w ścisłym związku z jego długotrwałymi doświadczeniami, kształtującymi w rezultacie pewien zasób wiedzy praktycznej. W celu spotęgowania skuteczności swej racjonalnej działalności przestrzegał on także ścisłego zachowywania wymaganych rytuałów religijnych, obrzędów, zabiegów magicznych, w których każdy gest, formuła czy atrybut posiadał ściśle określone, doniosłe dla powodzenia przedsięwzięć gospo-darezych znaczenie. Tak więc racjonalna i irracjonalna strona postępowania nieustannie się przeplatając, wzajemnie się również uzupełniały.

Tego typu wierzenia funkcjonują nadal w społeczeństwie Huichołi. Są one przy tym dobrą ilustracją pewnego etapu rozwoju religii i jej powiązań ze sferą życia społeczno-gospodarczego. Wierzenia tych Indian zaliczyć można do grupy plemiennych religii politeistycznyeh. Liczba bóstw w miejscowym panteonie nie jest ściśle określona i posiada charakter płynny^{1 2}. Każde bowiem nietypowe, wyróżniające się jakąkolwiek osobliwą cechą zjawisko przyrody mogło być uznane przez Huichołi za bóstwo lub zyskać sobie odpowiedniego boskiego patrona. Poszczególne bóstwa, jak w większości religii tego typu, zajmują ścisłe określone miejsce w hierarchii ważności i znaczenia. Największą rolę*.odgrywa jednak tylko .dżlewięo bóstw. Oddawana im duża cześć religijna świadczy, iż w przekonaniu wyznawców posiadają one przemożny wpływ na doczesną egzystencję każdego człowieka. Mają ponadto ogromną władzę nad całym widzialnym i niewidzialnym światem, rządząc IcztorJma podstawowymi, według kosmogonicznych koncepcji Huicholir- skłatfmCałST Wszechświata. Domeną bóstw męskich jest ogień i powietrze, żeńskich •źaś — na zasadzie kontrastu —■ ziemia i woda.

Spośród męskich postaci boskich, odgrywających również poważną rolę w kulcie peyotu, na czoło wysuwają się: Tatevali, Tatotsi Mara

Kwari i Tamats Palike Tamoyeke.    ^r    -

............■ - , , , _IM1, - ■    ■.

Pierwsza z tych istot —•.-'Tat'evali^ — jest bogiem _ognia, a także patronem życia i zdrowia. Ponadto otacza on specjalną opieką szamanów, którzy w swej działalności zawodowej, mającej pewne znamiona posłannictwa, zajmują się szczególnie leczeniem chorych, uprawianiem czarnej i białej magii oraz głoszeniem proroctw.

Tatotsi Mara Kwari³ jest drugim bogiem ognia,‘a również opiekunem jeleni uważanyćlrza Boską zwierzynę. W mitologii Huichołi uważany jest on za syna Tatevałi, czyli Praojca Ognia, a jednocześnie za istotę starszą od swego boskiego rodzica ⁴.

11 — Pcyotyzm

1

Ustalenie panteonu bóstw Huichołi napotyka na poważne trudności, wynikające z niepełnej wiedzy o wyobrażeniach religijnych tego plemienia. W efekcie bardzo skrupulatnych i wnikliwych badań terenowych C. Lumholtz ustalił czterdzieści siedem naczelnych bóstw Huichołi. Lumholtz, 1900, s. 10.

2

*    Indiańskie określenie — Tatevali — oznacza „Nasz (ta) dziadek (tevali)". W literaturze przedmiotu bóstwo to znane jest jednak pod nazwą Praojca-Ognia, wobec czego dla uniknięcia zamieszania _w tym względzie w dalszym ciągu pracy posługiwać się będę określeniem juz s^myszechnionym. Wszystkie przytoczone poniżej nazwy bóstw podaję za C. Lumholtzem*

3

•    Nasz (ta) Pradziad (totsi) Jeleni Ogon (Mara Kwari). W dalszym ciągu pracy używać będę za C. Lumholtzem określenia — Pradziad-Jeleni Ogon.

4

Ta niezgodność wynika z roli i znaczenia bogatej symboliki religijnej, która