scan (6)

Wschodzie. To tu aż do przełomu lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku, czyli do początku masowych prześladowań religii w ZSRR, mieściły się jedne z najsłynniejszych na Kaukazie medres, kształcących muzułmańskich duchownych. Tutaj też znajduje się grobowiec nakszbandyjskiego szejcha Muhammada al-Jaragi - duchowego przywódcy powstania dagestańskich górali przeciwko caratowi w XIX wieku i nauczyciela imamów: Gazi-Muhammada, Hamzat-beka i Szamila. Komunistów i ateistów raczej tu nie spotkamy...

*

Kluczymy po krętych uliczkach Sogratla, które zamieniły się w błotniste rzeczki. Nie próbujemy ich nawet omijać. Naszym butom nie robi to już większej różnicy. W końcu wchodzimy przez wrota jednego z dużych, niedawno odremontowanych domów.

-    Achmed, masz gości! - woła rozpromieniony Abdulżalil, zapraszając nas do domu nieco zdziwionego mężczyzny koło czterdziestki. Nie wygląda na szczęśliwego. Wyraźnie gdzieś się właśnie wybierał. Przyjechali z Polski - dodaje pszczelarz, niezrażony jego miną, jakby chciał nas zareklamować.

Nie zmienia to faktu, że przyszliśmy wyraźnie nie w porę.

-    Zapraszamy! - westchnął Achmed. - Gość w dom, Bóg w dom!

*

Zmarznięci, przemoknięci, dawno mamy ochotę coś zjeść i napić się herbaty.

- Umyjcie się może najpierw - proponuje Achmed. Trochę dziwnie zabrzmiało, ale faktycznie wyglądaliśmy nie najlepiej - ubłocone po kolana spodnie, ociekające deszczem kurtki. Pewnie sami powinniśmy byli o to poprosić. W dagestańskich aułach, gdzie często nie ma łazienek, nikt nie zdziwi się, gdy, zanim zasiądziemy do stołu, poprosimy o miskę z wodą, aby umyć ręce lub nogi. Co więcej, należy to wręcz do dobrego tonu. Na wieczorne kąpiele ani prysznice jednak nie liczmy. Uprzejmi gospodarze mogą co najwyżej przynieść miskę do umycia nóg lub... zaproponować, że upiorą nam skarpetki.

Gospodarz przynosi czyste ubrania. Komplet trójpasiastych, czarnych, nieco przykrótkich dresów, męskiego T-shirta „0% bawełny”, damską różową bluzeczkę ze Spice Girls i dwie pary nowych (oczywiście białych) skarpetek. Szkoda, że to jeszcze nie lato, bo do zestawu ubraniowego typowego Dagestańczyka/Dagestanki trafiłyby irańskie tandetne laczki lub wypolerowane na wysoki połysk czarne buty z dziesięciocentymetrowym czubem oraz spódnica za kolano z rozcięciem co najmniej do połowy uda, pantofle na niebotycznie wysokich obcasach i obowiązkowe rajstopy w siateczkę.

Na widok łazienki baraniejemy. Taka łazienka z wanną, prysznicem, ciepłą bieżącą wodą to rarytas na dagestańskiej wsi! Na takie luksusy mogą sobie pozwolić tylko najbogatsi lub najbardziej zaradni. Zwykle trzeba sobie radzić z miską w pomieszczeniu planowanym na łazienkę w czasach ZSRR, gdy raj wydawał się tuż-tuż... Sławoj-ka na zewnątrz. Mimo to zwykle czysta, schludna. Ot, kolejna zaleta goszczenia u muzułmanów, nawet na wsi zabitej deskami. W rogu czerwona konewka. Tak jest według muzułmanów higieniczniej. W końcu tylko brudasy robią to papierem... Przy następnej wizycie papier (względnie podarta gazeta) jednak się pojawia. Wiedzą, że u nie-muzułmanów robi się to inaczej i goście mogą czuć się zakłopotani. Szczególnie jeśli nie pomyślą zawczasu o napełnieniu konewki...

*

Achmed rezygnuje z wizyty u kolegów mimo naszego nalegania, żeby sobie nami głowy nie zawracał. Tak naprawdę wolelibyśmy, żeby sobie poszedł. Dziwny typ, nieco tępawy, nie wzbudza zaufania. Poza tym jakoś niezdrowo się gapi. Abdulżalil, nie zważając na nic, kontynuuje swoje filozoficzne wywody, sprawiając, że atmosfera staje się coraz bardziej senna. Ku naszemu przerażeniu jest dopiero około szesnastej. Achmed, którego nazwaliśmy Łysym ze względu na wygoloną do zera łepetynę, już dawno nie słucha monologu. Gapi się, drapie po łysinie i co chwila napełnia kieliszki, zmuszając nas do próbowania kolejnych potraw, wnoszonych przez jego wyglądającą na skrajnie wyczerpaną żonę.

Nie wiadomo skąd w drzwiach pojawia się nagle dwóch mężczyzn. Jeden wysoki, przysadzisty, z poważną miną i kilkudniowym

51