skanowanie0001

Prawo rodzinne

Podstawowe zasady prawa rodzinnego

—    zasada monogamii

—    zasada trwałości małżeństwa

—    zasada równouprawnienia małżonków

—    zasada dobra dziecka

—    zasada równouprawnienia dziecka poza-małżeńskiego z dzieckiem małżeńskim

Rodzina jest najstarszą grupą społeczną. Występowała we wszystkich etapach rozwoju społeczeństwa. Jej szczególna rola polega na tym, że stanowi naturalny i niezastąpiony element struktury społecznej, nazywany często podstawową komórką społeczną (patrz zakres podstawowy, s. 39).

W polskim prawie uprzywilejowaną pozycję ma rodzina, której podstawą jest małżeństwo. Konstytucja RP z 1997 r. w artykule 18. zawiera zapis: Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajduje się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo rodzinne wyłączono z prawa cywilnego dopiero w 1950 r. Za pomocą uchwalonego wówczas Kodeksu rodzinnego uregulowano osobiste i majątkowe stosunki wynikające z małżeństwa. Ingerencja norm prawnych w życie rodzinne, a zwłaszcza w relacje osobiste w rodzinie, jest stosunkowo niewielka.

Podstawowym, choć nie jedynym źródłem prawa rodzinnego jest wielokrotnie nowelizowany Kodeks rodzinny i opiekuńczy z 1964 r. Wiele zagadnień reguluje także Prawo o aktach stanu cywilnego oraz przepisy prawa cywilnego. Ponadto postępowanie w sprawach rodzinnych określają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.

Wymienione zasady wyraźnie określają społeczną rolę prawa rodzinnego jako czynnika regulującego stosunki małżeńskie i rodzinne z uwzględnieniem interesu samych małżonków i założonej przez nich rodziny. Ustawodawca zaakcentował także wymiar ogólnospołeczny tych stosunków.

Małżeństwo

Z punktu widzenia prawa małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta wspólnie i jednocześnie złożą przed urzędnikiem stanu cywilnego zgodne oświadczenia, że wstępują w związek małżeński. Podobne skutki prawne występują w wypadku ślubu zawartego przed osobą duchowną jednego z zarejestrowanych w RP kościołów i związków wyznaniowych. Warunkiem małżeństwa konkordatowego (kanonicznego) jest brak przeszkód do jego zawarcia w świetle prawa świeckiego oraz oświadczenia woli osób, które chcą, aby zawarte małżeństwo kościelne wywarło skutki cywilne. W związku z powyższym na osobie duchownej ciąży obowiązek zarejestrowania małżeństwa w urzędzie stanu cywilnego w ciągu 5 dni od chwili jego zawarcia. Po jego zgłoszeniu urząd stanu cywilnego sporządza akt małżeński ze skutkami cywilnoprawnymi od momentu faktycznego zawarcia związku. Do aktu wpisuje się dane personalne małżonków, datę zawarcia małżeństwa, a także nazwisko (nazwiska), które będą nosić małżonkowie oraz dzieci urodzone z tego związku.

Z ważnych powodów sąd może zezwolić, aby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone przed urzędnikiem stanu cywilnego przez pełnomocnika jednego