skanowanie0002

40

Naturalne oraz syntetyczne związki chemiczne o charakterze ant gonistów stosuje si^obecnie jako leki w wielu chorobach, zwłaszcj układu nerwowego.

Budowa receptorów i ich lokalizacja w komórce zależą c budowy i pochodnia ligandu oraz mechanizmów, za pomofl których aktywowap/ receptor indukuje swoiste reakcje komór) Ligandy ó dużej madę cząsteczkowej i własnościach hydrofilnyc które nie mogą bejpośrednio przenikać do cytosolu wymaga obecności receptorów w błonie komórkowej z miejscem wiązań ligandu zlokalizowanym od strony środowiska zewnętrznej (receptory błonowe). Receptory błonowe będące lipoproteinami moc być zakotwiczone w błonie za pomocą grupy lipidowej. Recepto® glikolipidowe lub poljpeptydowe posiadają natomiast przechodząc® przez błonę a hellkalne lub p harmonijkowe domeny lipofiłowe.

Z kolei, ligandy o małej masie cząsteczkowej, własnością® lipofllnych lub obojętnym ładunku elektrycznym, mogące przenikał przez błony na drodze dyfuzji biernej oraz ligandy syntetyzowane® wiążące się w komórce posiadają receptory, które są z reguły ziok® lizowane wewnątrz komórki (receptory wewnątrzkomórkowe). Typ® wymi receptorami należącymi do tej grupy są receptory zlok® lizowane w jądrze komórkowym (receptory Jądrowe). Szczególny® przykładem receptorów wewnątrzkomórkowych będących jednoczę® nie receptorami błonowymi są receptory występujące, np. w błonacH siateczki śródplazmatycznej, aparatu Golgiego lub lizosoroów.

GŁÓWNE ETAPY PRZEKAZYWANIA SYGNAŁÓW PRZ* UDZIALE RECEPTORÓW

Zapoczątkowani^ określonej reakcji komórki wymagl uruchomienia lub zablokowania w komórce odpowiednich reakcji biochemicznych (reakcji enzymatycznych, ekspresji genów)] Prowadzą one do zmian właściwości odpowiednich białej strukturalnych i/lub pojawienia się albo utraty białek (lub innycn substancji) bezpośrednio odpowiedzialnych za wystąpienie reakcji] Informacja niesiona po<d postacią informatora 1 rzędu musi zatem być przeniesiona do wnętrrza komórki i przetłumaczona na język odpo-j wiedniej reakcji chemicznej lub fizykochemicznej.-

O przebiegu reakcji biochemicznych i zmianach właściwośoi różnych białek w ogromnym stopniu decydują procesy Ich fosforylacji i defosforylacji katalizowane, odpowiednio, przez swoisto!

mmii '    '.■■■h

kinazy i fosfatazy białkowe. Nie jest więc zaskoczeniem, że I mechanizmy przekazywania sygnałów za pośrednictwem receptorów pośrednio lub bezpośrednio związane z aktywacją tych enzymów. Podstawowe przykłady głównych typów kinaz i fosfataz białkowych /wiązanych z mechanizmami przekazywania sygnałów przy udziale fl mceptorów przedstawia Tabela 1.

tabela 1. Klasyfikacja i główne rodziny kinaz i fosfataz białkowych związanych i mechanizmami przekazywania sygnałów przy udziale receptorów.

Kinazy serynawo-treonihowę Kinazy zależne od Ca²*/CaM Kinazy A Kinazy G Kinazy C

Kinazy zależne od ceramidów

Domeny cytoplazmatyczne rodziny receptorów dla TGF/ff

Kinazy tyrozynowe Kinazy z rodziny Src Kinazy z rodziny Jak/Tyk

Domeny cytoplazmatyczne rodziny receptorów dla EGF

Fosfatazy serynowo-treoninowe Fosfatazy zależne od Ca^?4/CaM

Fosfatazy tyrozynowe Receptory rodziny CD45

Receptory rodziny pokrewnej wspólnemu, antygenowi leukocytów {łeukocyte common antigen)

Rodzina ludzkich fosfataz tyrozynowych a Rodzina ludzkich fosfataz tyrozynowych p

W zależności od rodzaju Informatora I rzędu i rodzaju receptora, drogi aktywacji odpowiednich kinaz lub fosfataz mogą być zupełnie odmienne. Na podstawie dotychczasowej wiedzy można Jednak pokusić się o przedstawienie jednego, uogólnionego schematu przed* Mlowiającego kolejne etapy przetwarzania sygnału przez komórkę od momentu związanie Informatora I rzędu przez receptor aż do wystą-