skanowanie0003

TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA dr Anna Mazurkiewicz

przez pozostałych partnerów. Zaufanie jest więc warunkiem funkcjonowania organizacji wirtualnej. Rozdzielenie władzy między partnerami, brak bezpośrednich kontaktów między nimi oraz niski stopień formalizacji powodują, że należy inaczej niż dotychczas zdefiniować pojęcie władzy, przywództwa i kontroli, podejmować odmienne działania w zakresie motywacji ludzi.

Organizacja wirtualna jest tworem sztucznym, bazujących na indywidualnych kompetencjach kluczowych i integrującym niezależne organizacje wzdłuż wspólnego łańcucha wartości. Jej idea polega więc na tym, że wnosi się do niej kompetencje kluczowe, czyli najwyższej jakości, które umożliwiają wytworzenie specyficznych produktów lub usług.

Organizacją fraktalną cechuje elastyczność i sieciowy, amorficzny charakter struktury; ulega ona ciągłym procesom samoreorganizacji w celu dostosowania się do nowych celów i zadań. Podstawą jej działania sąfraktale, którymi mogą być jednostki organizacyjne przedsiębiorstwa, całe przedsiębiorstwo, jak również indywidualni pracownicy. Między pracownikami a ich przełożonymi, a także między uczestnikami organizacji na równorzędnych stanowiskach, powstają wzajemne relacje umożliwiające samozarządzanie. Jednakże, mimo tak wielu zalet, brakuje uregulowań odnoszących się do działalności organizacji fraktalnej. Odrzucenie zinstytucjonalizowanych form strukturalnych i koncentracja na improwizacji, jak również podejmowanie działań bez wcześniejszego przygotowania (ponieważ zmiany w otoczeniu mają niejednokrotnie dyskretny, trudny do uchwycenia, charakter), stanowią o słabych stronach organizacji fraktalnej. Ponadto, wiele cech wspólnych z organizacją uczącą się i inteligentną powoduje, iż ta forma organizacji może być postrzegana jako zbędna i nieprzydatna, może więc stanowić jedynie teoretyczny model. Podobieństwo to powoduje, że zamiennie używa się także pojęć: organizacja wirtualna i organizacja fraktalna.

W wielu publikacjach organizacja ucząca się i organizacja inteligentna traktowane są jako synonimy, niemniej występują między nimi istotne różnice. Podstawą do dokonania rozróżnienia są słowa kluczowe: uczyć się i inteligencja. Pierwsze z nich oznacza proces świadomego, jak i nie zamierzonego (mimowolnego) zdobywania i gromadzenia wiedzy, umiejętności i doświadczeń, których dotychczas człowiek nie posiadał, w wyniku czego dochodzi do modyfikacji zachowań i działań wcześniej nabytych. Inteligencja to natomiast aktywność umysłowa człowieka, która określa jego zdolność do przyswajania i wykorzystywania już zdobytej wiedzy. Warunkuje ona sprawność czynności poznawczych, takich, jak myślenie, rozwiązywanie problemów. To właśnie od inteligencji zależy umiejętne korzystanie z nabytej wiedzy i skuteczne zachowanie się wobec nowych sytuacji i zadań.