TEORIA PRZEDSIĘBIORSTWA dr Anna Mazurkiewicz
Organizacja ucząca się (Learnig Organization - LO) to organizacja, w której miejsce ma proces zarządzania wiedzą. W literaturze przedmiotu określana jest ona jako „organizacja, która wspiera uczenie się jej wszystkich członków i sama ciągle przekształca się. Organizacja ta tworzy takie warunki, aby uczenie się nie było tolerowane, lecz wręcz wymagane”; „grupa ludzi, która w sposób ciągły podnosi swoje zdolności do kreowania tego, co chcą kreować”; „układ, który umożliwia i stale wzmacnia uczenie się wszystkich jego pracowników i permanentnie przekształca się”; „system, w którym pracownicy nieustannie zwiększają swoje możliwości w osiąganiu pożądanych celów, kształtowane są nowe, ekspansywne wzorce myślenia, a ludzie nieustannie uczą się, jak się uczyć zespołowo”; „system zdolny do tworzenia, przyswajania i transferowania wiedzy, jak również zdolny do zmiany zachowań zgodnie z nabytą wiedzą”. Na podstawie przytoczonych definicji można stwierdzić, iż organizacja ucząca się stale inspiruje i wspomaga zdobywanie wiedzy wszystkich swoich członków, jak również nieustannie dostosowuje się do zmieniających się potrzeb otoczenia, wykorzystując w tym celu wiedzę i doświadczenie tak swoich uczestników, jak i konkurencji oraz innych społeczeństw. Jakiejkolwiek jednak nie przyjąć definicji, należy stwierdzić, że każda z nich akcentuje zmianę (uczestników czy też samej organizacji), przy czym taką, do której dochodzi się w wyniku procesu uczenia się.
W procesie uczenia się organizacji, wyróżnić można trzy subprocesy, które przebiegają równolegle:
- uczenia tradycyjnego, a więc zdobywania wiedzy w toku ciągłych szkoleń oraz w wyniku doświadczeń, co dokonuje się na skutek aktywnego uczestnictwa w szkoleniach oraz w procesie samokształcenia się;
- uczenia empirycznego, czyli procesu zdobywania umiejętności w efekcie działania praktycznego, co umożliwia zastosowanie w praktyce wiedzy zdobytej w procesie uczenia tradycyjnego. Uczenie się empiryczne to także zdobywanie nowych doświadczeń w wyniku obserwacji działań innych osób, zespołów i organizacji;
- uczenia cybernetycznego, polegającego na odkrywaniu nowych sposobów postrzegania i rozumienia zasad odnoszących się do funkcjonowania organizacji. Jest to proces uczenia się kolektywnego, gdyż normy i zasady działania mogą być korygowane jedynie zespołowo. Jest to ponadto proces, który odrzuca dotychczasowe nawyki; ma na celu nie tylko zmianę organizacji pracy, doskonalenie procesów, rozwój produktów, uzyskiwanie oszczędności, ale również doskonalenie systemu wartości, budowanie wizji przyszłości, rozwój kreatywności pracowników, polepszanie współpracy i stosunków społecznych w przedsiębiorstwie.