skanowanie0007 (131)

6. Stale i stopy żelaza o szczególnych własnościach

Tablica 6.2

Orientacyjny skład chemiczny i własności produktów ze stali stopowych spawalnych na urządzenia ciśnieniowe do pracy w temperaturze podwyższonej

P460NH	0,2	0,6	1,7	0,3	0,8	0,1	0,2	0,05	0,03	flalj	460	570	17	314	294
P355QH	0,16	0,4	1,5	0,3	0,5	0,25	0,06	0,05	0,03	.0,05	355	490	22	^: 235 j	215
P460QH	0,18	0,5	1,7	0,5	1	0,5	0,08	0,05	0,03	0,05.	460	550	19	360	340
P500QH	0,18	0,6	1,7	1	1,5	0,7	0,08	0,05	0,05	0,15	500	590	17	400	380
P690QH	0,2	0,8	1,7	1,5	2,5	0,7	0,12	0,06	0,05	0,15	690	770	14	575	570

Stal P460NH: P <0,03, S <0,025, N <0,025, Al £0,02, Cu <0,7;    ²⁾ Próbki z prętów o średnicy

stale P...QH: P <0,025, S <0,015, N <0,015, Al *0,015, Cu <0,3, B <0,005. lub grubości <16 mm; F(w -20^#C).*40 J;

11 Znak stali		Maksymalne stężenie pierwiastków					Minimalne własności mechaniczne ^2) j
	C Si	■Mn	Cr Ni Mo	^:: |§§l?	Nb fi “ |	Zr	Ml MPa	i mi ■■! BIhh

Po obróbce cieplnej stale do pracy w podwyższonej temperaturze uzyskują własności zestawione w tablicy 6.3 (według wymagań norm podanych przy tabl. 6.1). Własności te są zależne nie tylko od warunków obróbki cieplnej, ale równie! zmniejszają się wraz ze zwiększeniem grubości przekroju produktu, dlatego też większość elementów o grubości równoważnej ponad 70 mm zaleca się stosować w stanie ulepszonym cieplnie. Niektóre własności mechaniczne stali klasyfikowfl nych na podstawie ich minimalnej granicy plastyczności podano w tablicy 6.2. a

6.3. Stale i inne stopy żelaza do pracy w wysokiej temperaturze

ŻAROODPOHNOŚĆ I ŻAROWYTRZYMAŁOŚĆ___

Od stali i stopów pracujących w wysokiej temperaturze w zakresie powyżej 550°C wymaga się dużej żaroodpomości i żarowytrzymałości.

Żaroodporność to odporność stopu na działanie czynników chemicznych, głównie powietrza oraz spalin i ich agresywnych składników w temperaturze wyższej niż 550°C. Żaroodporność jest ściśle związana ze skłonnością stali do tworzenia zgorzeliny. Zgorzelina powinna stanowić ciągłą warstwę, dokładnie przylegającą do metalicznego rdzenia, co utrudnia dyfuzję utleniacza i jonów metalu. Wymagania te spełniają niskowęglowe stale o jednofazowej strukturze ferrytu lub austenitu,

0    dużym stężeniu chromu i niklu oraz dodatkowo krzemu i aluminium.

Żarowytrzymałością jest nazywana odporność stopu na odkształcenia, z czym wiąże się zdolność do wytrzymywania obciążeń mechanicznych w wysokiej temperaturze - powyżej 550°C. Żarowytrzymałość w temperaturze wyższej od 550°C jest uzależniona głównie od odporności na pełzanie (rys. 6.1). Dużą żarowytrzymałośa wykazują więc stale o strukturze austenitycznej - ze względu na mniejsze współczynniki dyfuzji niż w ferrycie (porównaj rozdz. 3.4), o znacznej wielkości ziam

1    z dyspersyjnymi wydzieleniami faz, głównie na granicach ziarn.

204