s13 (8)

starzałcgo celownika 'Bf 109 miały celowniki odblaskowe).

Jednak piloci latający na samolotach M.S., pomimo ich wad, zestrzelili ok. 30% samolotów strąconych przez Niemców nad Francją, osiągając w walkach powietrznych stosunek strat własnych do zestrzeleń równy 1 :2,5. Dla porównania na innych typach myśliwców osiągnięto stosunek równy: D520 — 1 : 7,7: Hawk 75 — 1 :6,2; MB 152 — 1 :2,9. Dla pilotów polskich, latających na M.S.-406CI, stosunek ten wynosi! 1 :7,6; daje to najlepsze świadectwo ich postawie i umiejętnościom bojowym.

Ogólna liczba zwycięstw odniesionych na M.S.--406C1 przez pilotów francuskich, polskich i czeskich wynosiła 191 pewnych i 89 prawdopodobnych. Najlepsze wyniki osiągnęły jednostki: GC III/l: 30 pewnych, 4 prawdopodobne; GC I1I/3: 25 pewnych, 8 prawdopodobnych; GC 1/2 :24 pewne, 7 prawdopodobnych. Pilot z GC 1/2 odniósł ostatnie zwycięstwo w kampanii francuskiej; 24 czerwca zestrzelił samolot rozpoznawczy Hil26. Najlepsze sukcesy odnieśli: kapitan Wuillamc z GC 1/2 (8—1), sierżant Lc Nigcn z GC III/3 —(8—0) i chorąży Gagnaire z GC III/l (7—2). Kapitan Wuillame był również autorem najbardziej błyskotliwego zwycięstwa: 8 czerwca zestrzelił trzy B/109 w ciągu 15 s. Zwycięstwa te okupione zostały stratą ok. 150 samolotów M.S. zestrzelonych. w powietrzu (zginęło 75 pilotów) i około 100 zniszczonych na ziemi.

Po kapitulacji Francji samoloty M.S. zostały wycofane z jednostek bojowych. Część zmagazynowano w składnicach, a część używano do szkolenia przez Ecole de l'Air w Salon Provencc i przez Escadrons d’Etrainement w Tuluzie. Tylko dwie jednostki bojowe używały samolotów M.S.: GC 7/7, stacjonująca w Syrii, i Escadrille dc Chassc 565, powstała w 1941 r. na Madagaskarze, licząca początkowo 27 maszyn. Obie te jednostki walczyły przeciwko wojskom alianckim, ale zostały rozgromione, odnosząc tylko niewielkie sukcesy (GC 1/7: 2—2; EdC 565: 1—0).

Samoloty M.S. służyły także w lotnictwie Wolnej Francji. Były to samoloty, na których przylecieli do Egiptu piloci po ogłoszeniu kapitulacji Francji. Weszły one w skład Frcc French Flight (Lotnictwo Wolnej Francji) No 2. M.S.-406CI, stanowiły początkowo również sprzęt pierwszego dywizjonu Wolnych Francuzów GC , .Alsacc”.

Jak już wspomniano, poza Francją dużą ilością samolotów M.S. d>sponowała Szwajcaria. Pierwsze D-3800 trafiły do jednostek w kwietniu 1940 r. Były to Flicgerkompagnien 13, 14, 19 i 20. Pierwsze D-3801 dostarczono do Flicgerkompagnien 12 i 18 w grudniu 1940 r. W latach czterdziestych samoloty M.S. stanowiły podstawowy sprzęt szwajcarskiego lotnictwa myśliwskiego. Po 1950 r. zostały przystosowane do pełnienia funkcji szturmowych poprzez uzbrojenie w 6 rakiet 80 mm. Ostatnie maszyny zostały wycofane ze służby w 1959 r.

Najdłużej walczyły samoloty M.S. w Finlandii. M.S.-406CI z pierwszej dostawy otrzyma! dywizjon myśliwski Hlclv 28. Następne maszyny zasiliły ten sam dywizjon oraz Hlelv 14. Samoloty M.S. brały udział w wojnie fińsko-radzieckicj. Były łubiane przez pilotów fińskich, mimo iż ustępowały osiągami najnowszym radzieckim myśliwcom. W służbie czynnej pozostały do 1952 r.

M.S.-406C1 W LOTNICTWIE POLSKIM

Na początku 1939 r. wymiana sprzętu w polskich eskadrach myśliwskich stała się konieczna. Ponieważ wytwórnie krajowe nie były w stanie w najbliższym czasie dostarczyć nowych maszyn, postanowiono zakupić sprzęt za granicą. W maju 1939 r. sfinalizowano transakcję we Francji. Zakupiono 160 sztuk myśliwców Moram-Saulnier M.S.-406CI. Podczas przeprowadzanych prób w locie zdarzył się tragiczny wypadek. 10 sierpnia 1939 r. zginął kpt. A. Wlodar-kiewicz, członek polskiej misji do zakupu samolotów we Francji i Anglii.

Pierwsze 50 samolotów Francja miała dostarczyć do końca września 1939 r., pozostałe w partiach po 20 sztuk miesięcznie do kwietnia 1940 r. Samoloty miały być dostarczane do Polski drogą morską. Ze względu na napięcie, panujące w stosunkach z III Rzeszą, postanowiono przesyłać transporty przez Morze Czarne, a nie przez Bałtyk. Na podstawie specjalnej umowy z Rumunią, Polska miała pozwolenie na przyjęcie samolotów w porcie Gons tańca. Maszyny miały być transportowane dalej dwoma sposobami: albo w skrzyniach koleją do kraju, albo po zmontowaniu drogą powietrzną. Dla przyjmowania myśliwców w rejonie Pokucia, nad granicą polsko--rumuńską. zorganizowano w pierwszej połowie września oddział, grupujący ok. 200 pilotów i mechaników. Jednocześnie do Rumunii delegowano misję pod dowództwem kmdr. inż. Rymszcwicza, mającą nadzorować wyładunek samolotów. Jednakże 15 września, pod naciskiem Niemców i na skutek niepomyślnego dla Polski przebiegu kampanii wrześniowej, Rumunia cofnęła pozwolenie na wyładunek samolotów. Statek wiozący je znajdował się wówczas w okolicach Bos-

13