skanowanie0013

232 Florian l<rautkr£mer

"Wiadomo, że samo puszczenie w ruch rolki z taśmą, na której zarejestrowany zostai choćby najwspanialszy obraz żywej natury²⁶, nie jest jeszcze żadnym spektaklem kinowym, a jeśli nawet, to zdarza się to niezwykle rzadko. Organizator bądź reżyser pokazu musi być w stanie zrównoważyć różnice istniejące między obrazem filmowym a rzeczywistością: nagłość i nie-spodziewaność towarzyszące projekcji, jak również brak ostrości cechujący niektóre ujęcia. Innymi słowy: konieczne jest, aby obraz kinematograficzny został zaanonsowany i wytłumaczony psychologicznie, a także dopełniony scenicznie (prelekcja, fotografie, odgłosy natury)²⁷.

Podczas prezentacji filmów komediowych zadaniem narratora filmowego było stworzenie dodatkowych zabawnych sytuacji, w których on sam naśmiewał się z prezentowanych scen - często posługując się określonym dialektem oraz typowym dla danego regionu rodzajem humoru²⁸. Narrator tłumaczący akcję zniknął dopiero w chwili, gdy popularne stało się klasyczne kino, w ramach którego coraz częściej wykorzystywano plansze z napisami. Mimo to jego komentatorską funkcję możemy odnaleźć jeszcze w latach dwudziestych zeszłego wieku, przede wszystkim w napisach towarzyszących filmom komediowym. W pochodzącym z 1920 roku amerykańskim filmie Cecila B. DeMille’a Po co zmieniać żonę bohaterka grana przez Glorię Swanson spotyka w pociągu swojego byłego męża, która to scena posiada następujący komentarz:

Gdyby historia ta była fikcyjna, doszłoby do katastrofy kolejowej albo bohaterowie ulegliby strasznemu wypadkowi samochodowemu tuż po opuszczeniu dworca. Ale w prawdziwym życiu los mężczyzny odmienia, jeśli nie kobieta, to przynajmniej skórka od banana.

²⁶    Film przyrodniczy by! dla Hafkera najdoskonalszą pod względem artystycznym formą filmową: „należytym, prawdziwym przejawem sztuki filmowej jest [...] właściwy kinu artystyczny obraz natury” (H. Hafker: Kinematograpbie wid echte Kunst. W: Prolog vor dem Film. Nacbdenken tiber ein neues Medium 1909-1914. Red. J. Schweinitz. Lcipzig 1992, s. 307).

²⁷    H. HSfker: Kitlo and Kunst, s. 19.

²⁸    Na temat narratora filmów niemych por.: T. Elsaesser: Kino der Kaiserzeit: zwi-schen Tradition and Modernę. Red. T. Elsaesser, M. Wedel. Mtinchen 2002, s. 24.

II. 1. Fikcyjny plakat filmowy w ostatnim ujęciu filmu pod tym samym tytułem