skanowanie0028

leczenie uzdrowiskowe i z leczenia, częściową odpłatność za koszty wyżywienia i zakwaterowania¹.

Wreszcie transport sanitarny - na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego, w tym lotniczego, do najbliższego zakładu opieki zdrowotnej udzielającego świadczeń we właściwym zakresie i z powrotem i w przypadkach (art. 41):

-    konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w zakładzie opieki zdrowotnej,

-    wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.

Przepisy określają także prawo do bezpłatnego przejazdu środkami transportu sanitarnego w przypadku dysfunkcji narządu ruchu. W innych przypadkach niż ustalone w odpowiednich przepisach przysługuje przejazd środkami transportu sanitarnego odpłatnie lub za częściową odpłatnością².

Należy jednak dodać, że w ramach ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie Ustawy nie przysługują:

1)    orzeczenia o zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz inne orzeczenia i zaświadczenia lekarskie wydawane na życzenie świadczeniobiorcy (o ile nie pozostają w związku z dalszym leczeniem, rehabilitacją i innym działaniem określonym w Ustawie),

2)    świadczenia opieki zdrowotnej niezakwalifikowane jako gwarantowane.

Świadczenia gwarantowane to świadczenia opieki zdrowotnej finansowane

w całości ze środków publicznych, na zasadach i w trybie określonych w Ustawie. Oznacza to więc, że przewiduje się świadczenia opieki zdrowotnej finansować częściowo ze środków publicznych albo z innych środków (w tym prywatnych).

W załączniku do Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej zawarto wykaz świadczeń niefinansowanych ze środków publicznych, które nie przysługują ubezpieczonym w ramach ubezpieczenia zdrowotnego³.

Fundusz nie refunduje kosztów leczenia ubezpieczonego lub badań diagnostycznych poza granicami kraju, z wyjątkiem kosztów świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych ubezpieczonemu zgodnie z przepisami o koordynacji (art. 25 Ustawy)⁴.

Z powyższych ustaleń wynika wniosek, że ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zawiera definicję świadczeń zdrowotnych, ustala katalog tych świadczeń, który nie musi być enumeratywny⁵ i określa zasady korzystania z nich przez uprawnionych. Tych cech nie posiadała dotychczas obowiązująca Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia.

Należy przypomnieć, że zdaniem Trybunału Konstytucyjnego pojęcia ważne dla stosowania tej Ustawy nie mogą być niedookreślone i wieloznaczne⁶. Oznacza to, że powinny być w niej doprecyzowane. Ustawa powinna także zawierać katalog tych świadczeń i zasady korzystania z nich przez uprawnionych⁷. Wiele z tych zaleceń Trybunału zostało zrealizowanych, a inne będą musiały być przyjęte w przyszłości.

1.4. Warunki nabycia prawa

Konwencja nr 102 stanowi (art. 11), że świadczenia powinny być zapewnione w przypadkach objętych ochroną przynajmniej osobom objętym ochroną lub ich żywicielom, którzy spełniają wymóg co do posiadania określonego stażu, jaki może być uznany za konieczny dla uniknięcia nadużyć. Są to ogólne postanowienia pozwalające ustawodawstwom krajowym na ich uszczegółowienie, ale wskazujące jednak na uwzględnienie przesłanki uniknięcia nadużycia w korzystaniu z prawa do tych świadczeń.

W Konwencji nr 130 warunek nabycia prawa do świadczeń zdrowotnych, opieki lekarskiej został ujęty nieco inaczej. Mianowicie (art. 15), jeżeli ustawodawstwo krajowe uzależnia prawo do opieki lekarskiej od spełnienia wymogu posiadania pewnego stażu przez osobę chronioną lub przez żywiciela rodziny, to

101

1

Dzieci i młodzież do ukończenia 18 lat, a jeżeli kształcą się dłużej - do ukończenia 26 lat, dzieci niepełnosprawne w znacznym stopniu - bez ograniczenia wieku, a także dzieci uprawnione do renty rodzinnej nie ponoszą odpłatności za koszty wyżywienia i zakwaterowania w prewentorium i sanatorium uzdrowiskowym. Koszty te ponosi NFZ.

2

   Wykaz grup jednostek chorobowych, stopnie niesprawności oraz wysokość udziału własnego ubezpieczonego w zależności od wskazań medycznych ustalono w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 17 grudnia 2004 r. w sprawie wykazu grup jednostek chorobowych, stopni niesprawności oraz wysokości udziału własnego świadczeniobiorcy w kosztach przejazdu środkami transportu sanitarnego (DzU 275 poz. 2731).

3

   Zob. A. Sidorko, Świadczenia z opieki zdrowotnej przysługujące w ramach ubezpieczenia zdrowotnego, op. cit., s. 11. Autor omawia takie zasady odpłatności z tytułu pobytu w zakładach opiekuńczo-leczniczych i innych udzielających świadczeń całodobowych.

4

   Na podstawie odpowiednich regulacji unijnych, tj. rozporządzenia nr 1408/71 (EWG) i nr 574/72 (EWG), ubezpieczenie zdrowotne będzie pokrywało koszty świadczeń zdrowotnych udzielonych obywatelom polskim na terytorium innych państw członkowskich - w określonych przypadkach. Zob. G. Uścińska i B. Kazenas (red.), Koordynacja polskiego systemu zabezpieczenia społecznego z reguła-cjami unijnymi. Ekspertyzy prawne (t. I, s. 71 i nast.; A. Kro wieka, E. Pitera-Czyżowska, Opieka zdrowotną po wejściu Polski do Unii Europejskiej, Wydawnictwo CeDeWu 2004, s. 11 i nast.

5

   Czyli wyczerpujący ze względu na zmieniający się charakter jednostek chorobowych i ciągłe wykrywanie nowych chorób. International classification of procedures in medicine WHO, Genewa 1978, Proposed Strategiesfor'Health Systems Performance Assessment, WHO, Genewa 2001.

6

   Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 7 stycznia 2004 r. (sygn. akt K 14/03) stwierdził wprost: „Nie-dookreśloność i wieloznaczność podstawowych pojęć używanych w ustawie (np, świadczenia ponadstan-dardowe) stanowi złamanie zasady przyzwoitej legislacji" (art. 2 Konstytucji) (DzU nr 5, poz. 37).

7

   Chociaż ocena w literaturze przedmiotu Ustawy z 27 sierpnia 2004% o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest dość sceptyczna. J. Jończyk nazwał ją zresztą czwartą wersją powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego”. Zob. J. Jończyk, Czwarta wersja powszechnego... .fop^eit;;- s. 2 i nast.