skanuj0025 (153)

Wykład 1

POJĘCIE PRACY LUDZKIEJ I JEJ MIERNIKI

Pojęcie terminu „praca ludzka” jest wieloznaczne i różnie definiowane. Wynika to ze szczególnej złożoności i trudności analizy pojęcia pracy. Jednakże punktem wyjściowym do organizacji pracy jest sama praca wykonywana przez człowieka. Najbardziej konkretne określenie istnieje przy pracy fizycznej jako iloczyn siły i drogi.

Dla naszych potrzeb przyjmujemy następujące określenie: każde świadome działanie jest pracą i ma na celu zaspokojenie pojawiających się potrzeb. Wykonując pracę człowiek musi zrealizować pewien ciąg działań. Są one skierowane na określony obiekt i zmierzają do wywołania pożądanych zmian obiektu lub zapobiegają zmianom. Tak określone ciągi działań nazywać będziemy procesem pracy. W procesie pracy człowiek używa różnych maszyn, urządzeń i narzędzi. My pracę ludzką rozpatrywać będziemy w aspekcie organizacyjnym, umożliwiającym uzyskanie przy optymalnym wysiłku pracującego, maksymalnych efektów realizowanego procesu pracy.

1. Mierniki pracy ludzkiej

Złożoność pracy ludzkiej utrudnia również jej mierzenie. Odpowiednio do różnej interpretacji i różnego traktowania pracy ludzkiej sformułowane są różne mierniki, z których najbardziej przydatne do dalszych rozważań są:

a.    wydajność pracy, rozumiana jako stosunek wielkości produktu pracy do sumy czasów pracy poszczególnych ludzi, wykonujących dana pracę,

b.    czasochłonność pracy, będąca odwrotnością wydajności pracy,

c.    produktywność pracy jest to stosunek ilości produktu (łącznie z produktami ubocznymi) wytworzonego w danym procesie pracy do ilości pracy ludzkiej wydatkowanej w tym procesie.

Przedstawione miernik pracy ludzkiej, aczkolwiek całościowo mało precyzyjne, oparte są na możliwie najłatwiej kwantyfikowalnym czasie pracy. Określając mierniki pracy ludzkiej nie można wiec pominąć elementu czasu trwania pracy. Istnieje bardzo powszechna praktyka traktowana jednostki czasu jako bezpośredniego miernika pracy, jako jej naturalnej jednostki miary. Wynika to z podstawowych trudności piętrzących się na drodze do znalezienia innych, dających się praktycznie zastosować, jednostek naturalnych pracy ludzkiej. W istocie rzeczy