skanuj0029 (34)

924

kończyny górnej. Wartość siły ściskającej krążek międzyknjgowy L5/SI zmienia się zarówno pod wpływem zmian wątłości obciążenia zewnętrznego, jak i zmian wielkości podnoszonego przedmiotu, przy czym wzrost siły w krążku pod wpływem wzrostu obciążenia zewnętrznego 200 N jest bliski wzromowi lej siły pod wpływem zwiększenia parametru // o 10 cm. Świadczy lo o dużym wpływie pozycji ciała na obciążenie kręgosłupa.

Określono zalecane graniczne wartości masy dla czynności podnoszenia w zależności od częstości powtarzania oraz wysokości początkowej V₀ i końcowej V_D (A. Mital i inni. 1993).

Na rysunku 19.2-24 przedstawiono te zależności dla przypadku gdy V₀ = 0, czyli gdy przedmiot jest podnoszony z podłogi. Z wykresu wynika, żc zalecane graniczne wartości masy zmniejszają się znacznie wraz ze wzrostem częstości powtórzeń czynności podnoszenia.

Wartość di

Ry*. 19.2-24. Zalecane (rukmr •wtoki iwsy dh syweyemega podaoueau i podłogi da toraych wysokości dla 50. oeniyla mężczyzn - podsuwa podnotznn>so pnwdmJoiu jcsl kwadratem o boku 49 cm (A. Mital i inni, 199.1)

Częslość poetea\ raiyiiw

Dla częstości podnoszenia poniżej 8 razy/min występuje takie zmiana zalecanej granicznej wartości masy w zależności od wysokości z jakiej i na jaką przedmiot jest podnoszony. Im większa jest wysokość końcowa, tym mniejsza jest wartość dopuszczalnej masy. Dla wyższych częstości powtarzania czynności (powyżej 8 razy/min). wysokość z jakiej i na jaką przedmiot jest podnoszony nie ma dużego znaczenia dla określenia wartości masy dopuszczalnej.

Przedstawione wartości dotyczą mężczyzn 50. centy la i podnoszenia przedmiotu o wielkości podstawy 49 cm. Zależności dla innych populacji oraz innych wielkości podnoszonego przedmiotu wykazują te same tendencje.

Przy podnoszeniu z różnych wysokości największe wartości dopuszczalnej masy są dla przypadku, gdy zarówno wysokość początkowa, jak i końcowa jest najmniejsza. Dla bardzo małych częstotliwości (do około 3 razy/min) lepiej jest podnosić z większych wysokości i skracać drogę podnoszenia, natomiast dla przedziału częstotliwości od 3 do 8 razy/min z niższych. Doskonale ilustruje to wpływ różnych czynników na obciążenie układu mięśniowego.

Przy częstotliwościach powyżej 8 razy/min wysokość z jakiej i na jaką przedmiot jest podnoszony nic ma większego znaczenia.

Jedną z dokładniejszych metod, umożliwiającą określenie masy podnoszonych przedmiotów nic powodującej ryzyka dolegliwości i chorób mięśaiowo-szkieletowych. jest metoda opracowana (wraz z programem komputerowym) w National Institute for Occupatianal Safety and Health w USA.

Metoda i program komputerowy KIOSH są już stosowane w praktyce przemysłowej - program został opublikowany w 1983 r. i zmodyfikowany w 1993 r.

(T. Walera i inni. 1993).

Opracowany przez NIOSIł wzór służy obliczania zalecanej watołci granicznej masy podnoszonego ciężaru (WRL), w zależności od punktu w przestrzeni na jaki jest on podnoszony. Wzór ten został opracowany na podstawie wartości uzyskanych w badaniach empirycznych (A. Mital i inni, 1993) i mimo rozwiniętej formy matematycznej, stwarza możliwość szybkiego obliczenia zalecanej masy podnoszonego ciężaru, po podstawieniu kilku wartości zmierzonych i odczytanych z tablic. Oprogramowany informatycznie wzór NIOSH stanowi praktyczne narzędzie służące przede wszystkim projektantom do przestrzennej optymaliza-cja stanowiska pracy i organizacji czynności podnoszenia ciężarów. Umożliwia on projektowanie kształtu i masy podnoszonego ciężaru, jaki można dźwigać bez ryzyka nadmiernego obciążenia kręgosłupa, a także na dokonanie oceny ryzyka podczas aktualnie wykonywanych czynności.

Program zawiera także wskazania do optymalizacji czynności podnoszenia z punktu widzenia zmniejszenia możliwości ryzyka urazów i ochrony przed przeciążeniem układu mięiniowo-szkielctowcgo. objawiających się bólami dolnego odcinka kręgosłupa, barków i ramion.

Obliczenia zalecanej wartości masy podnoszonych ciężarów, nie powodującej ty-zyka przeciążeń u większości zdrowych pracowników, oparto na trzech kryteriach.

Kryterium Momcchankzne jest określone wartością ciśnienia między kręgami L5 (piątym lędźwiowym) ł SI (pierwszym krzyżowym), przy którym niekorzystne skutki obciążenia odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa przy sporadycznym podnoszeniu, są częściowo ograniczone. Wartość tę wyznaczono matematycznie na podstawie danych empirycznych i wynosi ona 3 + 4 kN.

Kryterium fizjologiczne - maksymalny dopuszczalny wydatek energetyczny podczos pracy fizycznej dynamicznej wynosi 40 kJ/min (9,5 kcal/min). Jest to wartość określająca maksymalny wydatek energetyczny przy podnoszeniu ciężarów, charakterystyczny dla S0. centyla 40-letnich kobiet (dla 20-letnicgo mężczyzny wartość ta wynosi 84 kJ/min (20 kcal/min). a dla 55-lctnicj kobiety -30 kJ/min (7,3 kcal/min).

Obliczeń dokonano przy założeniu, że wydatek energetyczny nie może przekraczać 50% maksymalnej wydolności dla czynności podnoszenia, które trwają mniej niż 1 godz., a 40%, jeżeli trwają I * 2 godz., natomiast 33%, jeżeli trwają 2 -r 8 godzin. Zależność wydatku energetycznego od czasu trwania i wysokości na jaką podnosi się dany ciężar, określono w tabl. 19.2-9.

Tablica 192-9. Zależność wydatku energetycznego od wysokości, na jaką podnosi się ciężar I czasu wykonywania pracy (T- R- Waters i inni, 1993)

Wysokość na jaką podnosi się obiekt, cm	Wydatek energetyczny wykonywania pracy. kJ
	Czas wykonywania pracy (podnoszenia), h
	mniej niż 1	1*2	2*8
S75	20	15	13
>75	14	II	9