5.6. Europejskie sieci obszarów chronionych
189
■ Stare Miasto w Warszawie, 1980;
■ Stare Miasto w Zamościu — przykład renesansowej zabudowy miejskiej, 1992;
■ Średniowieczny zespół miejski Torunia, 1997;
■ Zamek krzyżacki w Malborku, 1997;
■ Kalwaria Zebrzydowska: manierystyczny zespół architektoniczny i krajobrazowy oraz park pielgrzymkowy z XVII wieku, 1999;
■ Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, 2001;
■ Drewniane kościoły południowej Małopolski — Binarowa, Bliznę, Dębno,
Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa, 2003;
■ Park Mużakowski nad rzeką Nysą (wspólnie z Niemcami), 2004.
Użyteczne adresy internetowe: whc.unesco.org/en/list/, fp.thesalmons.org/lynn/world.heritage.html
Inicjatywa wyznaczania i ustanawiania funkcjonalnie spójnych sieci obszarów chronionych w Europie zrodziła się w minionym półwieczu. Z kilku różnych koncepcji na uwagę zasługują przede wszystkim dwie: Europejska sieć ekologiczna Natura 2000 oraz Europejska sieć ekologiczna EECONET, chociaż także one nie są w pełni zrealizowane.
■ Natura 2000 jest siecią obszarów chronionych, wyznaczonych we wszystkich Sieć obszarów państwach należących do Unii Europejskiej w celu stworzenia szans przetrwania Natura 2000 flory i fauny naszego kontynentu, zwłaszcza dzięki ochronie ginących lub zagrożonych siedlisk przyrodniczych. Istotą tej koncepcji jest integracja ochrony gatunków i biotopów z gospodarczą działalnością człowieka, a więc urzeczywistnienie idei zrównoważonego rozwoju państw i społeczeństw. Sieć Natura 2000 ma funkcjonować niezależnie od krajowego systemu obszarów prawnie chronionych, takich jak parki narodowe lub rezerwaty przyrody, w których ochronie podlega cała przyroda. Podstawowym zadaniem państw członkowskich ma być troska o niepogarszanie aktualnego stanu zagrożonych populacji i siedlisk przyrodniczych, a jeśli jest to możliwe — o jego poprawę. Wynika z tego, że dotychczasowa działalność rolnicza, leśna, wodna, rybacka lub łowiecka na obszarach objętych tą siecią w zasadzie nie podlega ograniczeniom, a sytuację konfliktową może spowodować dopiero taka zmiana sposobu użytkowania gruntów, jaka mogłaby znacząco negatywnie wpłynąć na stan chronionych gatunków i siedlisk (Makomaska-Juchniewicz i Tworek 2003).
Natura 2000 składa się z „obszarów ptasich” i „obszarów siedliskowych”, a podstawą prawną ich wyznaczania i funkcjonowania są dwie dyrektywy:
■ Dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków — Dyrektywa
Ptasia, uchwalona 2 kwietnia 1979 r. (zmodyfikowana Dyrektywami Rady 81/854/EWG, 85/411/EWG, 86/122/EWG, 91/244/EWG i 94/24/EWG);