skanuj0074

140 fl Moda* pomiaru połę# imńitw

Na początku zauważają, że w dotycltc/iisowych modelach używano łącznic 21 różnych zmiennych. Hafeznia dołu mai ich przeglądu, uwzględnił ich pożytywny i negatywny wpływ na potęgę i w efekcie wyróżnił dziewięć czynników, która uznał za główne źródło potęgi państw. Są to czynniki: ekonomiczne, polityt/nu, kulturalne, społeczne, wojskowe, terytorialne, kosmiczne, transnarodowe ora# naukowe i technologiczne. Na tej podstawie wzięto pod uwagę 280 zmiennych, które zostały przesiane na podstaw ie trzech standardów:

•    występowanie standardowych danych globalnych;

•    kwantytalywność zmiennych albo możliwość przejścia na tyęcla ilo4» ciowc;

•    dostępność danych.

Ho przeglądzie odrzucono uu zmiennych, a pu/osiawiono ISO. Zostały one skategoryzowane w teoretycznym modelu złożonym z dziewięciu czynnikófją Następnie w oparciu o metodę dclłicką dokonano ich oceny i nadano im poziom ważności (wagę). Specjaliści zostali dobrani tak, by zachować pewne proporcje między rodzajami pytań w stosunku do każdego czynnika a zakresem kom* pctcncji eksperta. Na przykład tylko profesorowie geografii politycznej, nauk politycznych i stusunków międzynarodowych odpowiadali na pytania związa* nc t czynnikami politycznymi. Możliwe odpowiedzi oceniające wpływ danegif czynnika to: bardzo mały, mały. średni, duży i bardzo duży. Wyniki poddano obróbce statystycznej oszacowano wiarygodność sondażu oraz zasadność py-iuó. opierając się na analizie czynnikowej, którą wykorzystano też do wyboru najważniejszych zmiennych. Na tej podstawie wyselekcjonowano ostatecznie 87 zmiennych, które znalazły zastosowanie w modelu pomiaru potęgi państw. ,j

Następnym krokiem było grupowanie i standaryzacja danych. Na tej pod* nawie zbudowano tablicę obrazującą 87 zmiennych dla 140 państw; dało lo w efekcie 12 tys. pól. w których odnotowano 12 lys. danych. Oszacowana potęga państw była wynikiem prostego zsumowania ilościowych ocen dla dziew ię» ciu czynników, z których każdy oceniano na podstawie kilku bądź tcź kilkunastu zmiennych. N'a przykład czynnik naukowo-technołogiczny obejmował I]) zmiennych, czynnik ekonomiczny 11 zmiennych (GNP/capita. GDP capita, bezpośrednie inwestycje zagraniczne, udział eksportu ogółem w wielkości produkcji. stopa bezrobocia, udział żyw ilości w imporcie ogółem, bieżące ujemne saldo na rachunku bieżącym, całkowite rezerwy międzynarodowe, roczne tern*' po wzrostu GDP. udział GDP w produkcie światowym brutto, indeks wolności gospodarczej). Czynnik wojskowy był szacowany poprzez liczbę samolotów, udział żołnierzy- w populacji generalnej, całkowite wydatki wojskowe, udział wydatków wojskowych w GNP. eksport uzbrojenia, personel marynarki wojennej. personel wojsk lotniczych, liczbę okrętów podwodnych. Czynnik kosmiczny Ui\uv-i/MKtr foctor) szacowano nu podstawie tylko trzech zmiennych (całkowita liczba satelitów w przestrzeni kosmicznej, liczba satelitów naukowo--badawczych oraz liczba satelitów wojskowych). Oszacowanie dla pierwszych 10 państw /nwici.i tahlica zhiiirc/u (iiiilur/y dlu każdego czynniku Iwoi/yll odrębną tablicę),

Model Orłowskiego 141

Tablica 5.12. Wyniki szacowania potęgi państw w dziewięciu kategoriach

Czynniki I wyniki

1#	Rkonsmlczny	Wynik	Wojskowy	Wynik	Terytorialny	Wynik
")•' ■'	USA	100,00	USA	100.00	USA	100,0
j	CHINY	M.78	ROSJA	62,10	ROSJA	IM
4V.v	JAPONIA	71,70	CHINY	3?J6	KANADA	65.8
4	NIEMCY	42.12	W. BR3 IANIA	33.63	AUSTRALIA	64,7
J	W. BRYTANIA	30,62	FRANCJA	18.25	CHINY	66,1
6	KANADA	24,45	NIEMCY	10,27	BRAZYLIA	55.6
'7	FRANCJA	24,21	INDIE	•0.08	KAZACHSTAN	55.6
8	AUSTRALIA	22.69	TURCJA	9.01	INDIE	51.8
*	ROSJA	21.90	JAPONIA	S.44	NORWEGIA	51,3
10	WI.OCHY	20.1	KOREA PI. O	3.01	IRAN	48.9
	Polllyc/.ny	Wynik	Społeczny	Wynik	Kulturalny	Wynik
1	FINLANDIA	100.0	USA	100,00	USA	100.00
yj ■	DANIA	98.1	CHIM	70.68	W. BRYTANIA	•81,14
j	SZWECJA	96.3	NIEMI. 1	07.8K	FRANCJA	89,61
4	NORWEGIA	05.5	włochy	67.87	HISZPANIA	77.JO
W	SZWAJCARIA	95.2	W. HKYIAaia	63.46	JAPONIA	75.16
6	HOLANDIA	93.9	JAPONIA	61.21	NIEMCY	»4,W.
i	AUSTRALIA	93,6	HISZPANIA	60.6V	WŁOCHY	70Jl
h	AUSTRIA	92.6	KANADA	59.40	CHINY	69,66
V	N. ZELANDIA	91.4	BELGIA	58.24	ROSJA	66,87
10	W. BRYTANIA	90.S	AUSTKALi/i	57.75	SZWECJA	63,75
	Nauk.<lcclmolo|(.	Wynik	TrnntUMiutloHN	Wynik	Kosmiczny	Ws.Uk
1	USA	100,00	USA	100.00	USA	100.00
i	JAPONIA	50.51	CHINY	55.96	ROSJA	33.2<
i	NIEMCY	46.88	FRANCJA	53.30	JAPONIA	10.44
4	W. HKY IA.NIA	44/19	W. HntAfw	44.04	CHINY	10.43
5	CHINY	«:.«i	ROSJA	40.57	FRANCJA	4.61
«i	I-RAM JA	25-B?	NIEMO	31.18	W BRYTANIA	4JI
. 7	ROSJA		JAPONIA	27.35	INDIE	4.27
f	KANADA	22.61	kanada	25J02	KANADA	4J0
9	KORCA Hi/.	22JK	WŁOCH'	25.12	BRAZYLIA	2.35
10	BELGIA	20.71	HISZPANU	I9J9	NIEMCY	2.01
/WI*				235-	J8

W’ klasyfikacji globalnej pierwsze IU miejsc zajęły (w nawiasach zdobyte punkty); USA - zdecydowane prowadzenie (882). Chiny (462), Rosja (43K). Wielka Brytania (440), Japonia (424). Niemcy (402). Francja (391). Kanada (366), Australia (324) i Hiszpania (319). Charakterystyczne, że w pierw s/ej dziesiątce nie znalazły się Indie ani Brazylia. Wyprzedzenie Indii przez Hit./ pnnię czy Kanadę, n nawet Australię świadczy moim zdaniem na niekorzyść zastosowanej metody.

5.10 Model OrłuwsKieyu

Witold M. Orłowski Aipniporumul i oz ważenie allciiialywuycli dziejów XX wieku i w tym celu stworzył model szacowania siły państwa⁴⁰. Na podstawie

*"/»*. W M i kłów«k«. \inlt< ir,    Alitmatywm    V V Hirtu. Wydawnictwo Nauka-

»«11 norackic ON N.    3007-