skanuj0074 (24)

6. Wartości przyrodnicze Polski - stan, zagrożenia i ochrona 284

-Callunetea, występują zarówno na niżu, jak i w górach. Na niżu są zwykle ekosystemami wtórnymi, powstałymi w miejscu wycięcia drzewostanów w borach bagiennych i wilgotnych, niekiedy także w sąsiedztwie torfowisk wysokich lub w kompleksie ze zbiorowiskami łąkowo-pastwiskowymi, na siedliskach jałowych i silnie kwaśnych. Zbiorowiskom suchych lub mokrych psiarów i doków (psiary z wrzosem) fizjonomię nadaje trawa — bliźniczka psia trawka, której towarzyszy zaledwie kilkanaście innych gatunków roślin.

W Bieszczadach, na pogórzu i w reglu dolnym pozostałych pasm Karpat oraz w Sudetach murawy bliźniczkowe reprezentują odrębne zespoły fitosocjologiczne. Podobnie jak na niżu, mają one charakter wtórny i są utrzymywane dzięki użytkowaniu pasterskiemu albo są pochodzenia naturalnego, jeśli występują na obrzeżach torfowisk, na skarpach nad urwiskami, w prześwietleniach lasu lub w piętrze sub-alpejskim w Tatrach.

Dobrze wykształcone i stosunkowo bogate florystycznie zbiorowiska muraw bliźniczkowych podlegają ochronie w krajach Unii Europejskiej.

Murawy wysokogórskie i wyleżyska śnieżne

Zróżnicowanie ekosystemów łąk i pastwisk

■ Murawy wysokogórskie i wyleżyska śnieżne mają charakter naturalny, występują bowiem powyżej piętra kosodrzewiny. Zajmują niewielką powierzchnię kraju, ale skupiają gatunki przywiązane do ekstremalnych warunków siedliskowych, budujące osobliwe i zróżnicowane fitocenozy zależnie od rodzaju podłoża i wysokości nad poziomem morza:

1)    na podłożu bezwapiennym (w Tatrach i Karkonoszach głównie granitowym, na Babiej Górze na piaskowcach, a w Karkonoszach przede wszystkim na glebach typu ranker) ukształtowały się niskie, słabo zwarte i ubogie florystycznie, zwykle drobnopowierzchniowe fitocenozy z ldasy naturalnych muraw acydofilnych Juncetea trifidi (= Cańcetea curwlae) z dużym udziałem kęp i darni situ skuciny, który jesienią nadaje murawom rudą barwę, albo z klasy wyleżysk śnieżnych Salicetea herbaceae, z mchami i porostami lub wierzbą zielną;

2)    na glebach zasadowych w Tatrach, Pieninach i na Babiej Górze rozwinęły się bogate florystycznie i na ogół wielkopowierzchniowe nawapienne murawy wysokogórskie z klasy Seslerietea variae;

3)    na piargach i kamieńcach nadrzecznych niewielkie powierzchnie zajmują murawy z klasy Thlaspietea rotundifolii.

Ze względu na lokalne różnice siedliskowe murawy i wyleżyska wysokogórskie reprezentują co najmniej kilkanaście zespołów dobrze scharakteryzowanych pod względem fitosocjologicznym.

Ekosystemy łąkowe i pastwiskowe pokrywają ogółem 13,5% powierzchni kraju, ale 2/3 ich łącznego areału stanowią łąki. W ogromnej większości są one pochodzenia antropogenicznego i powstały na obszarach potencjalnie leśnych jako ich naturalne zbiorowiska zastępcze. Zależnie od rodzaju gleb, kwasowości, żyzności i wilgotności podłoża, warunków klimatycznych oraz sposobu użytkowania