skanuj0279

Podstawowe koncepcje formułowania strategii przedsiębiorstwa 73

określonym poziomem zysku, który jednak nie jest maksymalizowany. Zachowanie takie może być spowodowane brakiem informacji o przebiegu procesów gospodarczych, sprzecznościami interesów między różnymi grupami zatrudnionych. presją społeczną, psychologiczną koncepcją poziomu aspiracji. Jest to zachowanie, które można nazwać satysfakcjonującym i pozwalającym na rozwój przedsiębiorstwa.

Teorie menedżerskie (i teoria agencji) które pojawiły się na początku lat trzydziestych XX wieku zakładały postępującą separację praw właściciela od funkcji zarządzania dużym przedsiębiorstwem, zwłaszcza finansami z kapitału akcyjnego. Oznaczało to pojawienie się potencjalnych warunków do zachowań menedżerów ukierunkowanych na osiąganie konkurencyjnych celów w stosunku do maksymalizacji zysku. Teorie te opierają się na rozdzieleniu zarządzania od posiadania własności. Zbyt duże rozproszenie akcji uniemożliwia właścicielom podjęcie skoordynowanych działań. Z drugiej strony poważnym dostarczycielem na rynku kapitałowym są fundusze inwestycyjne, emerytalne, ubezpieczeniowe, banki i trusty. Dzięki profesjonalizmowi w zarządzaniu i posiadaniu monopolu na informację miejsca te zajmują menedżerowie - powstaje następny szczebel pośredni między udziałowcami funduszy a przedsiębiorstwem. Nowoczesna gospodarka charakteryzuje się profesjonalnym, odpowiedzialnym sposobem zarządzania przedsiębiorstwem. Należy jednocześnie dodać, że występuje wiele rodzajów, modeli menedżerskich, co zależy od celów jakie stawiają sobie menedżerowie. Każdy menedżer może mieć własną funkcję użyteczności (O. Wil-Bamson). Jej maksymalizowanie powoduje wzrost satysfakcji kierowniczej (odpowiedzialność, prestiż, status, władza, płaca). Menedżerowie najbardziej interesują się: płacami i dodatkami pieniężnymi, liczbą podległego im personelu, wpływem na inwestycje firmy i dodatkowymi dochodami związanymi ze stanowiskiem (samochody, luksusowo urządzone biuro)⁴⁶. Wspomniane cele skorelowane są z wielkością podmiotu. Możliwości osiągnięcia tych celów rosną wraz z powiększaniem się firmy. Jeśli menedżerowie nie posiadają udziałów kapitałowych, a ich płaca nie jest powiązana z zyskiem, to zysk jako motyw postępowania staje się tylko jednym z celów. Natomiast właściciele firmy bardziej koncentrują się na zysku z przedsięwzięcia i udziale w zysku. Z tego wynika wniosek, że zarządzający koncentrują swoją uwagę na rozwoju i ekspansji firmy, które podnoszą ich prestiż zawodowy, co może prowadzić niekiedy do naruszenia zasady efektywności ekonomicznej. Z drugiej jednak strony, niezależnie od lego. że każdy menedżer ma własną funkcję użyteczności (dochody, status, władza. prestiż, bezpieczeństwo), to musi on jednak zadbać o określony już poziom zysku, który stworzy akcjonariuszom możliwy do zaakceptowania poziom dy-

⁵ Por. A.K. Koźmiński, Zarządzanie w warunkach niepewności. Podręcznik dla mawansowa-di. Wyd. Naukowe PWN. Warszawa 2004, s. 26-24.