Podstawowe koncepcje formułowania strategii przedsiębiorstwa 47
Podstawowe koncepcje formułowania strategii przedsiębiorstwa 47
leksji, [zadań, i wylej wy
rwanego
retnego
położenia
ki) w przy-
nerciedłają lny je po-itegicznym na jest to jpod uwagę pr zasobach
Kii, chociaż [koncepcje 1 posiadania stąd wiele itegicznych. piranie długo-wieku i zaczę-Jedynie prawi-jprzedstawiając i konkurentami, fczności (strate-■ o charakterze tg ich oddziały-
Geneza, rozwój.
Strategią można więc nazwać realizację najważniejszych składowych długofalowego programu rozwoju przedsiębiorstw (sektora), który jest nie tylko niezbędny do utrzymania się na rynku, lecz pozwala skutecznie rywalizować z konkurentami.
W różnych definicjach strategii postrzega się kilka powtarzających się wyróżników17:
- zagadnienie celów, za strategiczne uznaje się każde postępowanie, które ogniskuje się na formułowaniu długookresowych celów; przedmiotem zainteresowania są kwestie ogólnej polityki podmiotów gospodarujących,
- kwestia planu, strategiczne jest każde działanie oparte na planowaniu wykorzystania zasobów w dłuższym okresie,
- płaszczyzna otoczenia, za strategiczne uznaje się każde postępowanie, którego celem jest podniesienie konkurencyjności podmiotów (sektora) w długim okresie w relacji do konkurencyjnego otoczenia,
- problematyka i zakres zmiany, decyzje powodujące istotne zmiany strukturalne (produktowe, technologiczne, organizacyjne) oraz w dziedzinie zarządzania podmiotami (ich celów, rodzajów działalności, organizacji itp.).
W teorii przedsiębiorstwa zwraca się uwagę na rosnące znaczenie wzajemnych relacji między strukturami i strategiami. Odnosi się to zarówno do każdego przedsiębiorstwa, jak i całego sektora. W sformułowaniu strategii występują problemy złożone, niewłaściwie ustrukturyzowane, dla których znalezienie prawidłowych rozwiązań napotyka na wiele trudności i nie zawsze jest możliwe. Formułując strategię przedsiębiorstwa nie poszukuje się jednego rozwiązania, lecz jednego z wielu możliwych rozwiązań, które będzie najlepsze w określonych warunkach.
W bogatej literaturze przedmiotu zarówno zagranicznej, jak i krajowej mówi się o różnych szkołach (kierunkach, nurtach i modelach) myślenia strategicznego. Wynika to z faktu, że opracowanie strategii jest procesem, któiy można wyjaśniać na wiele sposobów, co w konsekwencji doprowadziło do powstania wielu różnych podejść metodycznych (szkół i modeli). Podstawowe różnice podziałów dotyczą trzech wymiarów: swobody decyzyjnej, formalizacji strategii i punktu ciężkości strategii18.
Pierwszy aspekt wymiaru swobody decyzyjnej dotyczy kwestii, czy strategia jest efektem uwzględnienia ograniczeń, do których podmioty muszą się dosto-
7 Por. M. Marchesnay, op. cit., s. 12; Zarządzanie strategiczne. Koncepcje. Metody, Red. R. Krupski, op. cit., s. 8.
18 K. Obłój, Strategia organizacji, PWE, Warszawa 1998, s. 29.