skrypt 42

-43 -

Skrypt

Za twórcę ruskiego wiersza sylabicznego i jednego z najwybitniejszych wschodniosłowiańskich poetów baroku uważa się Symcona Połockiego⁶ należącego zarówno do literatury białoruskiej jak też ukraińskiej i rosyjskiej, a piszącego także po polsku. Podobnie wszechstronny był Lazar Baranowicz⁷. Feofian Prokopowicz⁸ był czołową postacią w życiu ziem Wschodniosłowiańskich, szczególnie znany jest jego wiersz liryczny „Epinikon” (1709) napisany po zwycięstwie Piotra I pod Połtawą.

Dorota Zawadka

23. Kompozycja kazań barokowych

Joannicjusz Galatowski

■    wychowanek a od roku 1657 rektorem Akademii, twórca popularnych na Ukrainie kazań barokowych.

■    Klucz rozuminija wydawanych za względu na duży popyt wśród rozumnych woźnych a ku uciesze autora 3-krotnic, w roku 1659 w Kijowie oraz w 1663 i 1665 we Lwowie. Zbiór ten poprzedzony został (utrzymanym w duchu retoryki barokowej, oczywiście)j teoretycznym wstępem, w którym autor nawiązywał do tradycji św. Ojców Cerkwi i opowiadał się za wiernością doktrynie prawosławnej ( ekumenizm?? a co to?! :P) zachęcając do wprowadzania do kazań zgodnych z duchem czasu środków artystycznych w celu zaciekawienia i pozyskania słuchaczy. W swych homiliach uciekał się Galatowski do chwytów, którymi stosunkowo często posługiwali się zachodnio i południowosłowiańscy katoliccy kaznodzieje barokowi (np. archanioła Michała przedstawił on i sławił jako „hetmana wojsk niebiańskich").

■    „Kazanije na pokroi Preswjatoj Bohorodycji” - o sile, mocy i mądrości M. B. a dokładniej o tym jak to M.B zważyła ciężkość ognia (Bóg symbolem ognia, przez obecność w naszych sercach utwierdza tę wiarę) i siłę wiatru (wiatr to nasze życie., patrz szczegóły: w samym kazaniu ©)

■    Autor traktatu- „Nauka albo sposób złożenija kazanija”

■    Zbiór opowiadań - O cudach Matki Bożej |—>jako że kazania barokowe poświęcały postaci M.B. wiele miejsca |

Antoni Radywyłowski, mnich

“ w sposób bardziej zdecydowany (od Galatowskiego) uwspółcześniał swoje kazania

■    autor zbioru kazań wydanych w 2 księgach (Tajemniczy..)Ogródek Bogarodzicy Maryi i Wieniec Chrystusowy.

■    Wprowadzał on do homilii humorystycznie przedstawione obrazy z Pisma Świcteuo oraz z życia świętych i Piców Kościoła wschodniego (Mojżesz „hetman ludu Izraelskiego, uderzający w werble i grający na trąbie", Jan Chrzciciel - „marszałek Boga"- faktycznie, nic tylko boki zrywać, panie Mokry!), a także łacińskie aforyzmy i ludowe porzekadła ("jaki pan. taki kram", „goły rozboju się nic boi").

⁰ Właśc. Samuel Piotrowski- Sytnianowicz, 1629-1680. ur. W Połocku, stąd przydomek zakonny ^? Ok. 1620-1693, uczył się w Kijowie, Wilnie, Kaliszu, wykładał retorykę i poetyke w Kolegium Kijowsko-Mohylańskim. od roku 1650 był jego rektorem, później prawosławnym arcybiskupem czernihowskim * 1681-1736. pochodził z Kijowa, uczył się w szkołach polskich i w Rzymie, był profesorem retoryki i poetyki w Akademii Kijowsko- Mohylańskicj