SNV36303

r

_ch do króla podjął Naruszewicz obronę władcy przed zarzutami konfederatów barskich, głosił także potrzebę reform, wzmocnienia władzy królew-kiej, zapobieżenia anarchii. W jakim stopniu inspirowała go ta problematyka, „ioże świadczyć pozornie pozbawiona istotniejszych kwestii sielanka pt. Wesele. Pasterka z okoliczności ślubnego aktu Jaśnie WJMć Pana Ignacego ze llotego Pot oka Potockiego [...] z Księżniczką JMcią Lubomirską marszalkówną wielką koronną (grudzień 1771). Utwór ukazał się jako druk ulotny, a zamieściły 8° również „Zabawy” (t. 6 cz. 2). Znaczenie sielanki i jej wymowę odkrywają dopiero ówczesne związki rodzinne i polityczne. Małżeństwo | Potockiego z E. Lubomirską było znaczącym wydarzeniem politycznym. Lubomirską była siostrzenicą Generała Ziem Podolskich i jej ślub z Potockim stanowił początek współpracy obu rodzin. Poróżnieni już z królem Czartoryscy stworzyli w ten sposób zalążek przyszłej opozycji antykrólewskiej. Uświetniając ślub wymienioną Pasterką poeta podkreślił znaczenie związku i wyraził pragnienie, by obie rodziny dbały o zgodę narodową.

W „Zabawach” ukazała się większość utworów Naruszewicza, a pismo od przejęcia redakcji przez poetę zaczęło spełniać funkcję głównego periodyku literackiego. Rolę Naruszewicza w otoczeniu Stanisława Augusta dostrzegali ludzie nie mający dostępu do tego grona. W ich oczach był „wodzem poetów polskich”. Szybko jednak jego sławę wśród młodszych zaczął przyćmiewać Krasicki, a przede wszystkim Trembecki, który debiutował w „Zabawach” panegirycznym epigramatem skierowanym do Naruszewicza (1773, t. 8 cz. 1).

Jednym z utworów reprezentatywnych dla zaangażowanej twórczości Naruszewicza był wiersz Na Pokój Marmurowy portretami królów polskich z rozkazu Najjaśniejszego Króla Stanisława Augusta nowo przyozdobiony. Oda w dzień dorocznej elekcji Jego Królewskiej Mości ofiarowana roku 1771 („Zabawy” t. 4 cz. 1). Był on prezentacją poczynań Stanisława Augusta w dziedzinie sztuki, a zarazem pochwałą władcy i polityka. Miał ukazywać rolę monarchy jako prawowitego następcy wielkich poprzedników, których poeta przedstawił w wierszu, nawiązującym wyraźnie do tradycji popularnych w poezji staropolskiej opisów władców, tzw. imagines albo icones. Wymieniając poszczególnych monarchów Naruszewicz miał okazję mówić o ich zasługach lub czynach prowadzących do osłabienia państwa, np. Ludwika Węgierskiego, który przywilejami dla szlachty zmniejszył prerogatywy Korony. Przegląd panujących kończył się ukazaniem współczesnej sytuacji, za którą odpowiedzialność ponoszą lekkomyślni przodkowie. W zakończeniu król został przedstawiony jako ojciec ojczyzny — Pater Patriae, troszczący się o pomyślność Rzeczypospolitej, któremu wdzięczność wyrażą dopiero pokolenia następne. W zwrocie retorycznym do poprzedników Stanisława Augusta poeta prosił, by wspierali go w trudnym dla Polski okresie. Podobny, historiograficzny, charakter miała oda Na obrazy starożytnych Polaków z rozkazu Jego Królewskiej Mości do Biblioteki Zamkowej zebrane („Zabawy” 1772, t. 6 cz. 1). Przedstawiwszy świetne czyny przodków, Naruszewicz zamykał wiersz zwrotem do króla:

313