sr8

ślizguje się jej spod łapki i spada daleko. Żołędzie na ziemi pośród zżółkłych liści, w gęstych zaroślach są niedostrzegalne. Sójka musi więc znowu polecieć na gałązkę dębu. Historia ta powtarza się wielokrotnie, nim w końcu uda się sójce utrzymać żo-łądź, rozłupać i zjeść.

Potężny dąb w młodym wieku wymaga troskliwej opieki. Małe dęby nie znoszą ani przymrozków, ani zbytniego słońca, ani silnego wiatru. Na miejscu otwartym giną. Ale w zaroślach, pod ochroną szerokich liści leszczyny i czeremchy, mogą wyżyć i rosną. Gdy młody dębczak podrośnie, rozsuwa silnymi gałęziami korony sąsiednich drzew. Wokół młodego dębu — jak mówią leśnicy — potrzebne jest „okrycie" z innych drzew i krzewów, a z góry, jak przez okno, padają promienie słońca i deszczu. Gdy dąb w tych warunkach nabierze siły, szybko przerasta inne drzewa. Już wtedy nie są dla niego groźne ani słońce, ani mróz, ani burza.

W Grecji i Hiszpanii rosną dęby ze słodkimi żołędziami. Wśród dębów rosnących w Związku Radzieckim, szczególnie na południu, są również takie, których żołędzie zupełnie nie są gorzkie.

Ekspedycje radzieckich archeologów, przy rozkopywaniu w okręgu kirowogradzkim osiedla sprzed 5000 lat, ustaliły, że pierwszym i najdawniejszym chlebem był chleb z żołędzi. Wśród ruin pieców i w skorupkach glinianych znaleziono odciski żołędzi. Dawni mieszkańcy tych okolic suszyli żołędzie w piecach, rozcierali je na mąkę i piekli z niej chleb.

Na bezkresnych stępach, gdzie dziś złoci się pszenica, niegdyś w dawnych czasach rosły puszcze dębowe.    ' ,

Dęby bywają letnie, zimowe Ł wiecznozielone. Letni dąb wcześnie rozwija czerwone liście, które opadają w jesieni. Dąb zimowy ma liście o długich ogonkach; ukazują się one późno, w jesieni nie opadają, a zeschnięte utrzymują się na gałęziach przez całą zimę. Pewien gatunek dębu, rosnący we Francji, Hiszpanii, Włoszech i na Kaukazie, ma liście zielone, które nie usychają i nie opadają. Jest to dąb karkowy. Co dziesięć lat pobiera się z niego słój kory kolkowej grubości 3 cm. Korka używa się do izolacji, do wyrobu kół ratunkowych. hełmów, podeszew. Z odpadków korka otrzymuje się benzol, naftalinę, gaz świetlny.

r

Dęb

Ze zwykłych dębów też zdejmuje się korę; służy ona do garbowania skór. Skóry moczy się w wodzie z korą dębową, aby je zmiękczyć; skóry stają się przy tym mocne i odporne na gnicie. Korę do garbowania bierze się z dębów młodych, do lat dwudziestu.

Ody patrzę na korę dębową, przypominam sobie zawsze o wielkim odkryciu komórkowej budowy roślin, dokonanym przez Roberta Hooke*a (czyt. Huka). W dziele wydanym w 1667 roku pt. ,.M i Urografia albo opis maleńkich przedmiotów* ‘ Hooke tak opisuje to odkrycie:

„Wziąłem kawałeczek jasnego korka i scyzorykiem ostrym jak brzytwa odciąłem jego część, aby otrzymać w ten sposób całkowicie gładką powierzchnię... Tymże scyzorykiem ściąłem z tej gładkiej powierzchni bardzo cienki skrawek. Położyłem go na czarnym szkle (bo był to biały korek) i oświetliłem z góry za pomocą płasko-wypukłej soczewki; mogłem wtedy zupełnie wyraźnie zaobserwować, że cały skrawek był podziurkowany

sv

f

_