53534 sr8

Kamelia

Jeżeli chcecie wyobrazić sobie krzew herbaciany, przyjrzyjcie się roślinie pokojowej często hodowanej — kamei ii japońskiej o błyszczących ciemnozielonych liściach, o białych, czerwonych lub różowych kwiatach składających się z pięciu lub sześciu płatków. Kameiia należy do tej samej rodziny co krzew herbaciany. Krzew herbaciany nosi nazwę Thea albo kamelia chińska. Liście ma takie same jak kamelia, ale kwiaty mniejsze, białe, umieszczone w pochwach liści po jednym lub po dwa; zapachem przypominają nieco jaśmin.

Drzewo herbaciane ma 8—9 m wysokości; na skutek podcinania przybiera kształt krzaka metrowej wysokości. Liście zrywa się 2 razy do roku: w kwietniu i sierpniu. Najlepszy gatunek herbaty dają liście niecałkowicie rozwinięte, pokryte białymi włoskami; ten gatunek nazywa się pekcho — biały puch. Z cienkich i delikatnych liści otrzymujemy wysokie gatunki herbaty.

Poeta chiński z VII wieku Lu-Wu tak pisze o liściach herbaty: „Powinny one mieć fałdki jak skórzane buty na nogach tatarskiego jeźdźca — wyginać się jak warga bawołu, rozwijać się jak mgła w dolinie, a błyszczeć jak jezioro ledwie dotknięte wieczornym zefirem**.

Długą drogę przebywała herbata sprowadzana z Chin przez Kiachtę na targi Niżniego Nowgorodu; stąd rozsprzedawano ją na całą Rosję. Prawie cały rok trzeba było wieźć herbatę na wielbłądach, na saniach lub wozach, tratwami i promami. Carska Rosja co roku kupowała około 75 000 ton herbaty wartości 60 milionów rubli w złocie.

Hodowla krzewu herbacianego i produkcja herbaty z jego liści pozostawała tajemnicą Chin aż do

końca XIX wieku. W owym czasie sądzono, że roślina rosnąć może tylko tam, gdzie się narodziła. Miłośnicy nowych roślin starali się sadzić herbatę w Rosji. Pierwszy krzew herbaciany jako ciekawostkę posadzono na Krymie w roku 1818. Następnie kilka krzewów herbacianych pokazało się w Kraju Zakaukaskim. Próby hodowli plantacyjnej długo jednak nie dawały rezultatów; bądź to nasiona przysyłane z Chin i Japonii nie wschodziły, bądź też przeszkadzali urzędnicy carscy przekupieni przez kupców. Dopiero kupiec Popow otworzył pierwszą fabrykę herbaty koło Batumi, gdyż potrafił wywieźć z Chin nie tylko nasiona, ale i robotników chińskich. Jednak pierwsza herbata była marnego gatunku; zakupywano ją dla wojska, stąd zwano ją „żołnierską".

Wiele zrobili dla rozwoju uprawy herbaty w Rosji botanik Krasnow i agronom Klingen, którzy w 1895 roku przywieźli z Chin, Indii i Cejlonu nasiona i całe krzewy herbaciane i zorganizowali plantację herbaty w Czakwie w okolicach Ba-

Rezultatem starań Krasnowa były istniejące w Rosji w 1915 roku 500-hektarowe plantacje herbaty. W chwili obecnej w Związku Radzieckim plantacje herbaty zajmują 60 000 ha. Wyhodowano nowe gatunki herbaty. Z jednego hektara otrzymuje się około 3000 kg.

Warto popatrzeć na pakieciki herbaty w sklepie spożywczym. Napisy na nich głoszą: „Gruzińska", „Azerbejdżańska", „Krasnodarska". Te nazwy mówią, że dzięki pracy radzieckich botaników i agronomów kierujących się nauką miczurinow-ską hodowla herbaty posuwa się z południa na

137