60914 sr8

substancji, oprócz takich, które potrzebne są wszystkim roślinom.

Na obfitość azotu w glebie wskazują: spirea, pokrzywa, barszcz, wierzbówka.

Rośliny krzyżowe i baldaszkowate potrzebują dużo starki, motylkowe — wapnia, widłak — glinu. skrzypy i zbożowe — krzemu, modrzew — magnezu, jodła — manganu.

Lebioda, zwykła nasza lebioda, rośnie na glebach bogatych w potas i azot.

Szczaw wskazuje, że gleby są kwaśne. Kwaśne gleby w gospodarstwach rolnych należy ulepszać wapnowaniem.

Zatrzymajmy się na roślinie świadczącej o zakwaszeniu gleby.

Rumez ocetosa — szczaw zwyczajny — jest bardzo cenną rośliną. ,.Rumex‘‘ po łacinie znaczy kopia. Istotnie liście szczawiu przypominają zakończenie kopii. W pierwszym roku z nasienia wyrasta pęczek liści o kształcie kopii, a na drugi rok z różyczki listków wyrasta łodyga osiągająca wysokość 1 m, zakończona luźnym czerwonawym kwiatostanem. Kwiaty są zapylane przez wiatr.

Owocki mają z dwóch stron skrzydełka i rozprzestrzeniają się za ich pomocą. Jedna roślina daje około 8000 nasion.

Na skraju lasów, na łąkach, na polanach leśnych spotyka się dużo szczawiu nie tylko zwyczajnego, ale i polnego. Szczaw jest rośliną wieloletnią. Ma mocny system korzeniowy, z którego wyrastają nowe rośliny; z odłamków korzeni również wyrastają całe rośliny. Jeśli szczaw rozmnoży się na polu, staje się złośliwym chwastem, który trudno wytępić.

Na pewno wszyscy lubią na wiosną zupą szczawiową.

W niektórych okolicach robi się smaczne pierogi z nadzieniem z osłodzonego szczawiu. Z początku nie można się zorientować, z czym są te pierogi: z jabłkami czy z rabarbarem — okazuje się, że ze szczawiem.

Liście szczawiu są bardzo pożywne: zawierają białka, żelazo, kwasy: askorbinowy i szczawiowy.

Suchy szczaw zawiera około 13% białek, 2% tłuszczu i 2% żelaza. Roztarte wraz z nasionami łodygi można dodawać do mąki.

Szczaw należy do rodziny rdęstowatych, jest pokrewny gryce, kasza zaś gryczana jest najlepsza i najpożywniejsza.

Szczaw hodujemy w ogrodach warzywnych, a na zimę konserwujemy w słojach i beczkach. Roślina ta ma również właściwości lecznicze. Proszkiem z korzeni szczawiu można czyścić zęby dla wzmocnienia dziąseł. Wywar z nasion lub korzeni szczawiu używany jest w razie rozstroju żołądka u dzieci, a także jako środek wstrzymujący krwawienie.

Starożytni lekarze Gal en i Dioscuridos zalecali wywar z kłączy szczawiu przeciw dyzenterii.

W wieku XVI uważano szczaw za środek przeciw dżumie. W starych rosyjskich księgach lekarskich pisano: „Szczaw chłodzi i gasi ogień w żołądku, w wątrobie i w sercu i słodycz rozprowadza".

Z korzeni szczawiu otrzymujemy żółty barwnik.

Do tej samej rodziny co szczaw należy rdest ptasi, czyli trawka-murawka. Cienkie, ale mocne łodyżki tej rośliny tworzą rozłogi przy drogach. U nasady podługowatych listeczków sterczą po trzy różowe, drobne kwiatuszki.

97    7 — Siadami Robinsona