sr0

rierwlMakl-klaczrkl

Znaleziono witaminy, to jest tajemnicze substancje podtrzymujące żywotność ludzkiego organizmu.

Witaminy zawarte są nie tylko w roślinach hodowanych. sporo ich jest również w roślinach dziko rosnących. Chodźmy do lasu poszukać ..substancp dających życie".

Ziole klucze wiosny, czyli witaminowe pierwiosnki

Na wiosnę człowiek szczególnie odczuwa brak witamin. W ciągu zimy zmniejsza się w organizmie ich zapas z powodu zbyt małej ilości świeżej roślinnej żywności i słońca; występuje osłabienie i senność; trzeba odbudować siły.

Wiosną, gdy brak jeszcze jagód i jarzyn, możemy wśród najwcześniejszych wiosennych roślin znaleźć rośliny witaminowe. Od połowy kwietnia na łąkach, na zboczach, pośród krzewów, ukazuje się pierwszy kwiatek wiosenny, pierwiosnek (pry-mula lekarska) — Primule ofjicinalis, od słowa ..primus“ — pierwszy. Inna, bardzo rozpowszechniona nazwa tej rośliny — kluczyki.

Liście pierwiosnka lekarskiego są podłużnie jajowate, faliste, po brzegach pomarszczone i pokryte aksamitnym puszkiem, przypominającym futerko młodych baranków.

Złocistożółte, podłużne kwiatki, baldaszkowo zebrane na wydłużonej łodyżce, przypominają wiązkę złotych kluczy i stąd nazwano je „kluczykami".

W starożytności niektóre ludy uważały pierwiosnek za złociste klucze, które otwierają na wiosnę drzwi ciepłej pogodzie, latu.

160

Wczesną wiosną górale szukają pierwiosnków wysoko w górach, aby przyozdobić nimi swe izby. Wyjeżdżając daleko, zabierają z sobą zasuszony Kwiat pierwiosnka i przechowują jako pamiątkę po ojczystym kraju i bliskich.

Pierwiosnki byty bardzo łubiane przez Anglików. W Lincolnshirc opowiadają bajeczkę o czarodziejskim kwiatku-pierwiosnku: ..Posłuchajcie tylko, jakie piękne dźwięki płyną z prymulek w każdą noc księżycową, gdy rosa błyszczy na trawach. Prześliczne głosy czarodziejskich gnomów opiewa** ją chwałę kwiatków, które je ukrywają i dają schronienie podczas deszczu, gdy jasny miesiąc jest zakryty ciemnymi obłokami. Gdy wielkie krople deszczu zaczynają padać na ziemię, zaczynają niepokoić się tłumy tych drobniutkich, bajkowych istotek. Cieniutkie ich ubranka, na wpół jasne, na wpół ciemne, migają tu i ówdzie podobne do cieni liści. Ich przerażone towarzyszki wyglądają spod trawek; bacznie przypatrują się, czy nie ma gdzie ich przyjaciół — pierwiosnków. Gdy tylko dojrzą ulubioną roślinę, natychmiast wdrapują się na łodyżki i ukrywają się w najbliższym kwiatku; wkrótce że wszystkich prymulek rozlega się śpiew cieniutkich głosików, jednoczących się w jeden zgrany chór. Szczęśliwy ten śmiertelnik, który usłyszy ów śpdew, jedną z cudownych pieśni królestwa wróżek".

Kwiatki prymulek łubiane są wszędzie. W Rosji w wieku XVIII, za Katarzyny II, hodowano je w cieplarniach, a w jedlnej z komnat pałacu ustawiono porcelanę z malowanymi prymulkami.

Ostatnio ogrodnicy zwrócili na ten kwiat specjalną uwagę. Znamy 200 nazw prymul, mających

101    11 — Siudami Robinsona