skanuj0010

58    2. Epistemologiczne problemy związane z prowadzeniem wywiadów

Warto zapamiętać

•    Pojęcia niezbędne do rozumienia częściowo ustmkturyzowanych wywiadów o świecie życia to: świat życia, znaczenie, jakościowy, opisowy, swoistość, naiwność badawcza, zogniskowanie, niejasność, zmiana, wrażliwość, interakcja i pozytywne doświadczenie.

•    Jakościowy wywiad badawczy nie jest rozmową prowadzoną przez dwie równe sobie osoby, ale zakłada specyficzną asymetrię władzy, w ramach której osoba prowadząca wywiad określa warunki wywiadu, kontroluje jego przebieg oraz wykorzystuje jego wyniki dla własnych celów.

•    Jakościowy wywiad badawczy jest podobny zarówno do dialogu filozoficznego, jak i do wywiadu terapeutycznego, ale unika uporczywego intelektualnego dowodzenia, które charakteryzuje dialog, oraz wchodzenia w bliską osobistą relację, cechującą wywiad terapeutyczny.

•    Dwie metafory, opisujące osobę prowadzącą wywiad jako górnika lub jako podróżnika, zakładają odmienne koncepcje roli badacza jako - odpowiednio - kolekcjonera wiedzy i twórcy wiedzy.

•    Wśród różnych epistemologicznych ujęć wywiadów możemy znaleźć zarówno koncepcje pozytywistyczne, które opisują proces prowadzenia wywiadów jako gromadzenie faktów, jak i koncepcje postmodernistyczne, traktujące proces prowadzenia wywiadu jako formę społecznego konstruowania wiedzy.

Warto przeczytać

Podstawowe kwestie dotyczące prowadzenia wywiadów są szerzej

rozwinięte w następujących książkach:

Kvale Steinar (2004), lnterViews. Wprowadzenie do jakościowego wywiadu badawczego, tłum. Stanisław Zabielski, Białystok: Wydawnictwo TransHumana.

Rosenau Pauline (1992), Postmodemism and the Social Sciences, Princeton: Princeton Unhrersity Press.

Schwandt Thomas (2001), Dictionary of Qualitative biąuiry, Thou-sand Oaks: Sagę.

ROZDZIAŁ 3

Etyczne problemy związane z prowadzeniem wywiadów

•    Prowadzenie wywiadów jako działanie etyczne

•    Problemy etyczne w badaniach

z wykorzystaniem techniki wywiadu

•    Wskazówki etyczne

•    Mikro- i makro etyka w badaniach

z wykorzystaniem techniki wywiadu

Po przeczytaniu tego wywiadu będziesz

rozumieć:

•    dlaczego prowadzenie wywiadów w celach badawczych wiąże się z problemami etycznymi;

•    że problemy etyczne wykraczają poza samą sytuację wywiadu i pojawiają się na wszystkich etapach badań z wykorzystaniem techniki wywiadu;

•    etyczne wskazówki dotyczące prowadzenia wywiadów oraz znaczenie świadomej zgody, poufności i roli badacza;

•    to, w jaki sposób problemy etyczne dotyczące prowadzenia wywiadów wykraczają poza mikroetykę na poziomie projektu badawczego i obejmują również makroetykę odnoszącą się do szerszych społecznych konsekwencji wiedzy uzyskanej za pomocą wywiadu.