str170

fi. Bajkicwścz-Grdbowłfci. /.. Mikulski. Hydrologia ogólna. Warszawa 2005 ISBN 8.1-01-I457»-X,«- by WN PWN 2lXi>

CHARAKTERYSTYKA ODPŁYWU RZECZNEGO

□

$

Cl

C

7T

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

1. RUCH WODY W KORYCIE RZECZNYM

Zjawisko przepływu rzecznego, ze względu na znaczną jego złożoność, nader trudno daje się ująć analitycznie. Nawet w korytach o regularnym i niczmnienionym przekroju poprzecznym ilościowy opis zjawiska przepływu napotyka poważne trudności (Troskolań-ski, I969).

Woda w rzece porusza się pod działaniem siły ciężkości (F). którą można rozłożyć na dwie składowe (rys. I4l): równoległą do zwierciadła wody (F_x) jest to siła poruszająca, i prostopadłą do niej (F_v), wywierającą nacisk na podłoże. Wielkość siły powodującej ruch wody w korycie rzecznym zależy od spadku zwierciadła wody i od stopnia napełnienia koryta rzecznego (głębokości). Działanie tej siły powoduje ruch zarówno wody, jak i rumowiska rzecznego.

Ruch wody rzecznej w zależności od prędkości płynięcia może być spokojny (laminarny) lub burzliwy (turbulentny).

Ruch laminarny (warstwowy) to taki, przy którym cząsteczki wody poruszają się po torach równoległych, ich drogi nie przecinają się; przy stałym przepływie wody prędkość w każdym punkcie strumienia jest stała i niezmienna w czasie. Ruch ten jest związany z bardzo powolnym przepływem, przeto w korytach rzecznych występuje rzadko.

Woda w rzekach na ogół płynie ruchem burzliwym (turbulentnym), a więc takim, który charakteryzuje się pulsacją prędkości, w wyniku której cząsteczki wody poruszają się

170

Rys. 142. Ruch wody w przekroju poprzecznym asymetrycznego odcinka rzeki

CO

co

co

o

©

©

&

m