57539 str41

fi. Bajkicwścz-Grdbowłfci. /.. Mikulski. Hydrologia ogólna. Warszawa 2005 ISBN 8.1-01-I457WX,«- by WN PWN 2lXi>

w innych natomiast przykrywa je glina zwałowa (rys. 27). Baseny artezyjskie są różnej wielkości; do największych należą baseny: Dakoty (Stany Zjednoczone - rys. 28), moskiewski, dnieprowsko-doniecki, paryski. Na terenie Polski najbardziej znana z wód artezyjskich jest niecka mazowiecka.

□

w

Góry

Skaliste

piaskowce Dakota

i

Cl

C

7T

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

lotatnik ” to C:\Document.r" # 102S. O.S.T.7T^,H0 str40-Paint " f ItelixiLibraryTT^’ Ę Hydrologiaog...

Rys. 28. Schematyczny przekrój artezyjskiego basenu Dakoty w stanach Kolorado i Kansas (za Pazdrą. Kozerskim. 1990)

Wody wgłębne mogą występować w jednej lub kilku warstwach wodonośnych. Jeśli warstwy te powstały w jednej epoce geologicznej, nazywamy je piętrem wodonośnym (np. piętro kredowe, piętro trzeciorzędowe, piętro czwartorzędowe).

Wody głębinowe są to wody podziemne znajdujące się głęboko pod powierzchnią terenu i są od niej całkowicie odizolowane kompleksami utworów nieprzepuszczalnych (rys. 17c); są to na ogół wody reliktowe. Nie biorą one udziału w krążeniu wód (w cyklu hydrologicznym). Są to wody nieodnawialne, znajdują się w bezruchu. Wody te są na ogół silnie zmincralizowanc, występują pod wysokim ciśnieniem; często są to cieplice.

Ze w zględu na rodzaj skał, w których woda występuje, wody podziemne dzielimy na:

-    wody warstwowe (porowe),

-    wody szczelinowe,

-    wody krasowe, a także

-    porowo-szezelinowe,

-    szczelinowo-krasowe.

Wody warstwowe (porowe) wypełniają pory skalne, tworząc warstwy wodonośne,

0    których była mowa uprzednio. Mogą to być wody przypowierzchniowe, gruntowe, wgłębne i głębinowe zarówno o zwierciadle swobodnym, jak i napiętym.

Wody szczelinowe występują w spękanych skałach osadowych, magmowych lub metamorficznych. Szczeliny mogą mieć różną genezę, różny kształt, różną wielkość

1    układ. Ilość wód szczelinowych jest uzależniona od gęstości szczelin. Gęsta i wzajemnie przecinająca się sieć szczelin sprzyja połączeniu wód w jeden system, chociaż zwierciadło wód szczelinowych nie ma ciągłego charakteru. Ruch wody w szczelinach odbywa się w zmiennym kierunku i z różną prędkością, zarówno pionowo, jak i poziomo. Jest on przyporządkowany tektonice i ciśnieniu hydrostatycznemu.

41

CO

co

co

o

©

©

&

(J