str26 (19)

legendę o rycerzu z łabędziem spotkać można obok portretów ks. Filipa Dobrego i jego żony Iza* beli ubiory dworskie wśród fantastycznych szczegółów należących do poetyckiego wątku legendy, w którą wpleciono panegiryk dworski. W opracowaniu tego cennego zabytku tkactwa artystycznego polski autor monografii, M. Morelowski, posłużył się wnikliwą analizą ubiorów przedstawionych na arrasie, co dało mu możność określenia zarówno czasu pochodzenia zabytku, jak i scharakteryzowania środowiska artystycznego.

UBIORY MĘSKIE I KOBIECE DO 1430 R. WE FRANCJI 1 FLANDRII

Ubiory męskie od ostatnich lat XIV w. we Francji i Flandrii cechuje tendencja do rozrastania się form rękawów przy zachowaniu w całości sylwety ubioru dawnej krótkości i obcisłości. Pierwszym zadatkiem nowych dążeń mody jest poszerzenie nadmiernie wydłużonych rękawów w XIV wieku, a następnie groteskowe formy szerokich, otwartych rękawów na początku XV w. (206 a-c) w połączeniu z przesadną obcisłością i krótkością ubiorów watowanych. Najważniejszą cechą zmiany mody przy końcu XrV w. było wprowadzenie długich i fałdzistych okryć wierzchnich, nazwanych we Francji houppełande lub robę. Używanie długiego, fałdzistego ubioru obok krótkiego i obcisłego stanowi jeden z licznych kontrastów spotykanych w modzie XV wieku.

W końcu XIV w. ustaliły się nazwy dla ubiorów męskich wc Francji. Dawny doublet — ubiór nakładany na koszulę -- miał znaczenie użytkowe; służył przede wszystkim do przywiązywania na

206 a. Szerokie rękawy otwarte przy skróconym obcisłym;aquet, 1400 r.; b. szerokie rękawy przy wierzchnim ubiorze robę lub fapperł, 1400 i'.; c. szerokie rękawy przy houppefonde. około 1409 r.

175