Strona008 (2)

I Być trwały w granicach od —60 do -f-60°C (woda nie po-wlmni go rozkładać).

I Nic być higroskopijny.

R Nic wywierać działania toksycznego.

0 Nic być deficytowy.

Npecjalną uwagę zwrócić należy na to, aby masy zrobione na !*mil'iti»wie dobranego utleniacza nie były nadmiernie wrażliwe na IumMcc mechaniczne i aby nie miały zbyt silnych własności wybuchowych.

()prócz tego, dobierając utleniacz do mas świetlnych należy lo .u pod uwagę intensywność promieniowania produktów roz-

I. ludu utleniacza w różnych częściach widma. I tak na przykład w musach ogni sygnalizacyjnych nie należy stosować takich utle-nhłc/.y, których wprowadzenie zmieniłoby barwę płomienia (np. Dlii należy używać soli sodowych w masach przeznaczonych do wyrobu ogni czerwonych, zielonych lub niebieskich).

Ważne jest również, aby utleniacze zapewniły wymaganą prędkość palenia się masy.

.luko utleniacze w masach pirotechnicznych stosuje się następujące związki:

Sole    *

a)    azotany — Ba(N0₃)₂, Sr(NO_a)₂, KN0₃, NaNO_;j;

b)    chlorany — KC10₃, Ba(C10_:!)2 * H₂0;

(') nadchloran — KC10₄.

Nadtlenki Nadtlenek baru — Ba0₂.

Tlenki

a)    żelaza    —    Fe₃0₄ i    Fe₂0₂;

b)    manganu    —    Mn0₂;

c)    ołowiu    —    Pb₃0₄.

Związki .polinitrowe:    trójnitrotoluen, heksogen

(według danych M. A. B>udnikowa i I. W. Bystrowa).

Oprócz wymienionych w masach pirotechnicznych można stonować takie utleniacze, jak Na₂SÓ₄. CaSCh, SrS0₄, BaSO.i, ha0rO₄, PbCr0,,/K₂Cr₂0₇, NaClO,, NH.CIO,, KMnO.,, NH,NO,, l»b(N0₃)₂, Pb0₂, SrÓ₂, SiO,, CuO i in.

Dwuchromian potasowy rzadko bywa stosowany w pirotechnice dlatego, że ilość tlenu, którą wydziela, jest niewielka (16% ciężaru utleniacza), natomiast ilość ciepła zużyta na jego rozkład |rnt stosunkowo duża:

K₂Cr₂0₇ — K₂0 + Cr₂0₃ + 1,5 0₂ — 140 kcal.

Mi

Należy dodać, że pyl dwuchromianu potasowego wywiera niezwykle silne działanie żrące na błony śluzowe organizmu ludzkiego.

Stosowanie związków wielonitrowych jako utleniaczy ma tę wadę, że na ogół znacznie podwyższa wrażliwość mas pirotechnicznych i wybitnie zwiększa ich własności wybuchowe.

S 2. WŁASNOŚCI UTLENIACZY

Fizykochemiczne własności utleniaczy podano w tablicy 1. Temperatury topnienia utleniaczy interesują nas dlatego, że intensywny rozkład utleniaczy przebiega w większości przypadków jedynie w temperaturze równej lub nawet nieco wyższej od ich temperatury topnienia.

Należy jednakże wyraźnie odróżniać rozkład termiczny utleniacza jako indywiduum od jego rozkładu w obecności ciał palnych, gdy wchodzi on w skład mas pirotechnicznych.

W kolumnie piątej tablicy 1 podano najbardziej prawdopodobne równania rozkładu utleniaczy, jako składników mas pirotechnicznych.

Podczas palenia się mas pirotechnicznych chlorany potasowy i barowy oraz nadchloran potasowy rozkładają się z utworzeniem chlorków.

Rozkład azotanów metali alkalicznych lub metali ziem alkalicznych przebiega etapami. Na przykład:

1. 2NaNO. - 2NaNO, I O---47 kcal

2. 2NaNOa = Na,0> I N, i O, — 57 kcal

3.    Na.,O, = Na..O I 0.50, — 18 kcal 2NaN0₃ = Ńa.O I N, T 2,5 O, — 122 kcal.

W tych wypadkach, gdy jako substancję palną stosuje się niemetale (węgiel, siarkę, fosfor) lub paliwa organiczne, rozkład azotanów kończy się na utworzeniu tlenków metali¹ (w danym przypadku Na,0); wtedy natomiast, gdy temperatura palenia mas nie jest wysoka, w produktach palenia znajdują się znaczne ilości azotynów (np. podczas palenia się mieszaniny azotanu sodowego z cukrem mlekowym). W przypadku stosowania substancji palnych bardzo energicznych, tzn. magnezu metalicznego lub alu-

19

1

Szczegóły o produktach rozkładu termicznego azotanów oraz o granicznych temperaturach istnienia azotynów i nadtlenków metali alkalicznych patrz — I.eschewski, Bcrichtc, 72, 17(>9, 1939.