Strona058 (2)

W celu uchronienia się w różnych okolicznościach od nieznanych przedtem własności wybuchowych mas ich laboratoryjne badania na zdolność pobudzenia powinny być szczególnie ostre, tym bardziej że masy pirotechniczne w większości przypadków ulegają pobudzeniu znacznie trudniej niż zwykle niejednorodne materiały wybuchowe.

Ostrość warunków badań wyraża się w tym, że:

1.    Do próby bierze się duże ładunki mas (nie mniej niż 50—100 g)

2.    Stosuje się szczególnie silny impuls początkowy (detonator dodatkowy tetrylowy o ciężarze ponad 8 g).

3.    Badany ładunek umieszcza się w mocnej, wytrzymałej osłonie (rurze stalowej lub jeszcze lepiej w grubościennej osłonie ołowianej).

W praktyce badania nożna prowadzić w ołowianym bloku Trauzła, powiększając średnicę otworu do 40 mm. Oznaką istnienia zdolności do powstania wybuchu w masie (odważka 50 g masy w proszku) będzie znaczne (ponad 100 cm³) rozszerzenie kanału bloku po wybuchu*.

Badanie zdolności mas do trwałego rozprzestrzeniania wybuchu powinno prowadzić się przez pobudzenie do wybuchu długich ładunków tras pirotechnicznych o średnicy ponad 40 mm i długości ponad 10—15 cm. I tutaj należy również stosować dodatkowy detonator oraz umieszczać ładunek w wytrzymałej osłonie.

O tym, czy wybuch dojdzie do drugiego końca ładunku, czy też ,.zgaśnie” po dradze, można sądzić na podstawie wyglądu ołowianego słupka (o średnicy 40 mm) lub też płytki z 2 mm blachy, umieszczonych na końcu ładunku.

Dla mas wykazujących zdolność trwałego przenoszenia wybuchu należy jeszcze oznaczyć prędkość detonacji według metody I biutrichea.

Prowadząc te wszystkie badania należy jednak mieć na uwadze, >i< zdolność pobudzania do wylbuchu i zdolność trwałego przeno-wybuchu wyraźnie maleją ze wzrostem gęstości mas. W za-iMusowanych masach pirotechnicznych jest trudno wywołać wybuch, a nawet jeśli się to uda, to łatwo i szybko on zanika. Dialogu należy mieć na uwadze to, że przy wyrobie mas pirotechniczny rh najbardziej niebezpieczne są operacje z masami jeszcze nie /Mprusowfnymi.

• A Szidłowskij: Wzrywczalyje smiesi wody i miełilowogo spirta * Mg i Al, ZPCh, XIX, wyp. 4, 37. 1946.

I IM

Należy podkreślić, że badania własności wybuchowych mas pirotechnicznych prowadzone w sposób przyjęty dla materiałów wybuchowych są mało charakterystyczne dla mas pirotechnicznych. Przeprowadzanie ich ma sens jedynie w tym przypadku, gdy jest pewność co do tego, że dana masa jest zdolna do trwałego przenoszenia wybuchu. Jak: wykazuje doświadczenie, łatwo udaje się wywołać wybuch jedynie w chloranowych masach pirotechnicznych (zawierających co najmniej 60% chloranów) lub też w masach zawierających dodatek materiału wybuchowego.

Mieszaniny chloranów z magnezem i glinem dają przy wybuchu bardzo wysoką temperaturę, ale obok tego — stosunkowo niewielką ilość gazów. Tym można wyjaśnić fakty, że mieszaniny te mają mniejsze własności wybuchowe niż mieszaniny chloranów z substancjami organicznymi.

Własności wybuchowe mieszanin chloranowych podano w tablicach 38, 39, 40.

Tablica 38

Własności wybuchowe mas ognia zielonego

Skład masy %	Wydęcie bloku Tnmzla (próbka 10 g masy) cm^8	Zgniot k roszeni inic dzianego 7 x 10,5 ni iii mm	Pięli kość detonacji in/sek
Chloran barowy- 81, żywica	155	2,9	1500^1
aknroidowa - 10
Chloran potasowy — 91, nafta — 9	255	5,5	:iooo
Trotyl	285	—	0700

Dla mieszaniny 69% chloranu potasowego, 31% glinu — próba Hessa daje zgniot kreszera ołowianego wynoszący 7 mm.

Wprowadzenie do mas chloranowych większej ilości substancji obojętnych wyraźnie pogarsza własności wybuchowe. I tak, masy dymów zasłonowych i masy dymów sygnalizacyjnych, zawierające większą ilość małoaktywnych substancji — NH₄C1, organiczne barwniki i stosunkowo małą ilość KC10_;1 (nie więcej niż 40—45%). są niemal niezdolne do rozkładu wybuchowego. Również szczawiany i węglany wprowadzone w ilości 20—30% do mas chloranowych ogni sygnalizacyjnych wywołują silne działanie flegmatyzujące.

119

1

Prędkość detonacji masy ognia zielonego: chloran barowy •+ szelak wynosi 2000—2500 m/sek.