Strona121

W czasie drugiej wojny światowej niemieckie świece dymne napełniano masą o składzie:

Sześciochloroetan    53%

Cynk    44%

Tlenek magnezowy    3%

Jedną z wad sześciochloroetanu jest jego znaczna lotność w temperaturze pokojowej, większa od lotności naftalenu. W tempera-tirze 60°C naftalen ma prężność pary równą 2 mm Hg, podczas gdy sześciochloroetan 6 mm Hg.

W tablicy 77 podano własności stałych związków chloroorga-nitznych.

Tablica 77

1	Za	Ciężar czą stecz kowy		Temperatura
Związek chemiczny	war tość chloru %		Ciężar wła ściwy	top nienia °C	s wrzenia °c
Sześciochlorootan C8CI8	90	237	2.1	185	sublimujo ! energicznie w temp. topn.
Ośmiochloropropan C3C18	89	320	-		j
Sześciochlorobenzcn CeCl*	75	285	1,6	227	323
Pięcioclilorobcnzen C,C1SII	71	250	1,8	8U	277
Pięciochloroanilina C,CljNII,	67	265	—	232	—
Ośraiocliloronaftalen C„C18	70	404	—	203	—

Oprócz pyłu cynkowego w omawianych masach dymnych mogą by: stosowane: proszek glinu, żelaza, krzemu lub wapnia.

Podczas palenia wymienionych mas tworzą się chlorki odpowiednich metali:

C₂C1₆ + 2Al=2C + 2 A1C1_S,

CjCl₆ + 2 Fe = 2 C + 2 FeCl₃.

tfiżej podajemy składy mieszanin podwójnych — proszku metali z sześciochloroetanem, obliczone na pełne utlenienie substancji palnej.

1.	Sześciochloroetan	54,7%
	Cynk	45,3%
3.	Sześciochloroetan	76,5%
	Magnez	23,5%

2.    Sześciochloroetan    81,4%

Aluminium    18,6%

4.    Sześciochloroetan    67.9%

Żelazo    32,1%

Mieszanina sześciochloroetanu z aluminium pali się nadzwyczaj żywo i dla uzyskania odpowiedniej prędkości palenia należy wprowadzić do tej mieszaniny znaczną ilość substancji takich, jak chlorek amonowy, węglany i inne. Podczas palenia się tych mas powstaje chlorek glinowy — substancja biała, łatwo sublimując.i i nadzwyczaj higroskopijna.

Natomiast mieszanina sześciochloroetanu ze sproszkowanym żelazem pali się powoli, wydzielając 'brunatny dym chlorku żelazowego. Chlorek żelazowy FeCl₃ sublimuje już w temperaturze 250°C, a wrze z częściowym rozkładem w temperaturze 316°C. Na powietrzu wchłania chciwie wilgoć, tworząc FeCl₃ • 6H₂0.

Według literatury fachowej¹ mieszaniny podwójne CC1₄ lub C,C1₆ z magnezem lub aluminium, umieszczone w silnych osłonach i pobudzane impulsem wybuchowym (spłonka nr 8), mogą dawać wybuch; siła tego wybuchu jest jednak nieznaczna, zwłaszcza jeżeli uwzględni się, że w warunkach doświadczenia (tablica 78) wzięto dużą odważkę mieszaniny.

Tablica 78

Badanie mas dymnych w bloku Trauzla <odważka masy — 20 g; zamiast przybitki piaskowej dano jako przybitkę

cylinder ołowiany)

Nr	Skład masy %	Wydęcie bloku cm^3
1	CCI4—76, Mg—24	215
2	CC14 — 81, Al — 1<)	156
3	CiĆlj —81,5, Al —18,5	64

Sześciochloroetan reagując z krzemkiem wapnia wytwarza łatwo lotny czterochlorek krzemowy SiCl₄, dający w wilgotnym powietrzu dym kwasu krzemowego.

Podajemy skład masy dymnej opartej na krzemku wapnia: Sześciochloroetan    45%

Tlenek cynkowy    45%

Krzemek wapnia    10%²

245

1

Lentze i Metz: W zryw czaty je swojstwa smiesiej mietallow s soje dinienijami galogienow, Z. Schiess- u. Spr. 27, 255, 1932.

2

Patrz. A. Gillies: Canad. Journ. Res. 26 F, 297—301, 1948.