18385 Strona077

Niżej podano skład masy oświetlającej stosowanej w czasie pierwszej wojny światowej:

Azotan barowy Pył aluminiowy Proszek alumincwy Siarka Olej lniany

Masa ta spalana w postaci pochodni o średnicy 10,5 cm miała KV*tość 2,3 g/cm³, u = 1,7 mm/sek, L, = 11 000 cd. sek/g.

W celu podwyższenia wskaźników świetlnych mas oświetlających bardzo często wprowadzano do nicn kilka piocent tak zwanych substancji wyjaskrawiających płomień.

Substancjami takim są najczęściej niehigroskopijno, trudno i n/.puszczalne sole sodowe, jak fluorek sodowy, kriolit i inne.

Dodatek tych substancji do mas wpływa na podwyższenie wakaźników świetlnych najwyżej o 15—20%. Nie mają one (jeśli wprowadzone zostały w ilości kilku procent) większego wpływu nu prędkość palenia mas.

Niżej podano przykład masy oświetlającej z azotanem sodowym n składzie:

Azotan sodowy

Magnez

Lepiszcze

(Iwiazdki o ciężarze 36—38 g wykonane z tej masy palą się 10 sekund i dają światłość około 120 000 kandeli. Ńa podstawie tych danych obliczona energia świetlna właściwa wynosi I u 30 000 cd .sek/g.

Aby zmniejszyć pylenie się mas zawierających składniki bardzo rozdrobnione (pył aluminiowy), dodaje się do nich niekiedy substancji tłustych. Takimi dodatkami. są na przykład rozmaite oleje lub stearyniany. Substancje te jednocześnie polepszają stałość mas podczas przechowywania, gdyż zabezpieczają proszki motali przed korozją.

Ił 6. POMIAR ŚWIATŁOŚCI (FOTOME”ROWANIE) ELEMENTÓW OŚWIETLAJĄCYCH

Światłość środków oświetlających mierzy się obecnie za pomocą przyrządów fotoelektrycznych (luksomierzy). Luksomierz foto-oloktryczny składa się z dwóch zasadniczych części: odbiornika -iwiatła składającego się z jednego lub kilku fotoogniw (fotokomórek), zaopatrzonych w odpowiednie filtry świetlne, oraz z clek-trycznego przyrządu pomiarowego mierzącego wytworzone prądy foloelektryczne.

	—(V)—

Rys. 10. Budowa fotoogniwa selenowego:

1 — płytka Żelaznu; 2 — warstewka selenu; :i — półprzezroczysta warstewka złota; 4 — metalowy pierścień kontaktowy

Do pomiarów świetlnych środków pirotechnicznych stosuje się najczęściej fotoogniwa selenowe. Selenowe fotoogniwo (rys. 16) stanowi okrągła żelazna płytka 1 o grubości 1 — 2 mm, średnicy 20—60 mm, pokryta cienką warstewką selenu 2. Na warstewkę selenu nałożona jest półprzezroczysta warstewka złota lub platyny 3, na którą nakłada się pierścień metalowy 4, służący jako przewodnik. Pomiędzy selenem i warstwą półprzezroczystą tworzy się strefa zaporowa nie przepuszczająca elektronów kierujących się od warstwy półprzezroczystej przez selen do płytki żelaznej. Natomiast strefa zaporowa nie przeszkadza przeciwnemu ruchowi elektronów — od płytki żelaznej przez selen do warstwy półprzezroczystej. Jeśli od strony warstwy półprzezroczystej na fotokomórkę pada światło, to dochodząc do selenu wyzwala elektrony, które mogą się jedynie poruszać od selenu do warstwy półprzezroczystej; przy czym ta ostatnia warstwa uzyskuje ładunek ujemny, a płytka żelazna — dodatni.

Przy połączeniu przewodnikiem pierścienia 4 z płytką żelazną otrzymujemy w obwodzie prąd elektryczny, którego natężenie przez stosunkowo długi okres czasu pozostaje proporcjonalne do ilości światła padającego na fotokomórkę.

Natężenie uzyskiwanego prądu zależy od wrażliwości ogniwa na światło, a ponadto od jego wrażliwości spektralnej.

Wrażliwość całkowita fotoogniwa jest to stosunek natężenia prądu uzyskanego w obwodzie do wywołującego go strumienia świetlnego. Dla obecnie znanych fotoogniw selenowych wynosi ona 400—500//A/lm przy powierzchni fotokomórki wynoszącej około 10 cm².

Wrażliwość spektralna fotoogniwa jest to wrażliwość fotoogniwa na światło o określonej długości fali.

Jak widać na wykresie (rys. 17), wrażliwość spektralna fotoogniwa selenowego (krzywa 1) jest bliska wrażliwości normalnego oka ludzkiego (krzywa 2).

W celu dokładnego doprowadzenia wrażliwości fotoogniwa do wrażliwości oka ludzkiego posługujemy się żółtozielonymi filtrami kompensacyjnymi (krzywa 3). Filtry kompensacyjne dobiera się indywidualnie do każdego fotoogniwa, tak aby nastąpiło znaczne

157