Do pełnienia poszczególnych funkcji niezbędne jest właściwe przystosowanie miejsca. W zależności od potrzeb wynikających z zamierzonej działalności należy zbudować odpowiednie budynki, drogi, urządzenia techniczne, zagospodarować tereny zielone, sprowadzić maszyny itp. W ten sposób powstanie teren zagospodarowany odpowiednio do wymaganych funkcji.
[HO funkcje umiejscowione
-«-► funkcje łqcznikowo
Wk dziotki zogospodarowane dlo funkcji różnych typów - kanaty
Rys. 3. System funkcji i system zagospodarowaniii Źródło: Regulski 1982, s. 36
Zagospodarowanie oznacza zatem wszystkie obiekty, które w sposób trwały zmieniają cechy fizyczne terenu. Zagospodarowanie tworzy również złożony system materialny, oddziałujący nu derę materialną i społeczną (m.in. nu świadomość, kulturę, informacje itp.). W zagospodarowaniu tym najważniejszą rolę odgrywają:
- obiekty bezpośrednio związane z produkcją dóbr i świadczeniem usług materialnych (baza działalności produkcyjnej miasta) oraz
- obiekty służące pełnieniu funkcji obsługowych w stosunku do obiektów grupy pierwszej [por. Bury 1993]; składają się na nie: obiekty infrastruktury technicznej (ulice, wodociągi, kanalizacje, urządzenia telekomunikacyjne itp.) i obiekty infrastruktury społecznej (mieszkania, szkoły podstawowe, szpitale, domy kultury, sklepy itp.).
Wyróżniona grupa obiektów zagospodarowania spełnia bardzo ważną rolę w procesie funkcjonowania i rozwoju miast [por. Budner 1996].
Tabela 1. Przykładowe zestawienie relacji między funkcjami a zagospodarowaniem terenu
Funkcja |
Zagospodarowanie |
Produkcja przemysłowa Produkcja rolna Wypoczynek Zamieszkanie (zbiór funkcji wykonywanych w mieszkaniu i jego otoczeniu) Handel Ochrona zdrowia Oświata |
Hale i inne urządzenia fabryczne Pola uprawne, drogi, budynki i urządzenia gospodarcze Parki, zieleń Budynki mieszkalne, urządzenia terenów osiedlowych Lokale sklepowe Przychodnie i szpitale Budynki szkolne |
Źródło: Regulski 1985, s. 15.
Właściwe rozróżnienie pojęć „funkcja” i „zagospodarowanie” jest bardzo ważne. Między funkcjami a zagospodarowaniem terenu, który ma im służyć, istnieją ścisłe związki, jednak nie na tyle ścisłe, aby przez określenie funkcji móc jednoznacznie określić sposób zagospodarowania (patrz tab.l). Na przykład dla celów mieszkaniowych można zagospodarować tereny w różnorodny