strony96 97

tego powodu zakładane cele inwestowania i zasoby poświęcane na ich realizacje powinny być oparte na wiarygodnych prognozach szans i ograniczeń (popyt, ceny, koszty), z uwzględnieniem alternatywnych korzyści (z inwestycji w innych dziedzinach) i kosztów produkcji.

Warunki produkcji rolniczej zwykle dzieli się na dwie grupy: przyrodnicze (naturalne) i pozaprzyrodnicze (ekonomiczne). Do czynników przyrodniczych (niezależnych od rolników), tj. kompleksowo oddziałujących składników środowiska przyrodniczego, zaliczamy: warunki glebowe i klimatyczne, rzeźbę powierzchni oraz biosferę.

Naturalnym podłożem materialnym produkcji rolnej jest gleba. Warunki klimatyczne zasilają produkcję rolniczą w energię (światło i ciepło) oraz w materię (woda). Na stan gleb, jak również stosunki wodne bardzo silnie wpływa rzeźba terenu. Nie bez wpływu na ogólne naturalne warunki rozwoju rolnictwa pozostaje świat roślinny i zwierzęcy.

Czynniki ekonomiczne (kształtowane przez ludzi) dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne w stosunku do agrofirm. Do zewnętrznych czynników ekonomicznych należą: popyt i ceny na produkty rolnicze, podaż, środków produkcji, ceny środków produkcji, zewnętrzne warunki komunikacyjne, zasobność okolicy w siłę roboczą oraz istnienie lub brak konkurentów do jej zatrudnienia. Zewnętrzne warunki ekonomiczne dzielone są na warunki lokalne i makroekonomiczne. Przedsiębiorcy nie są w stanic zmieniać warunków makroekonomicznych przez indywidualne działania. Musz^ do nich dostosowywać środki, metody i kierunki produkcji albo zmieniać je poprzez działania zespołowe. Poprzez inicjatywy w samorządach lokalnych mogą ulepszać swoje warunki lokalne, wpływając na politykę gospodarczą kraju, mogą w pewnym stopniu zmieniać warunki makroekonomiczne. Do czynników wewnętrznych należą: zasobność w siłę roboczą, zasobność w środki produkcji, zwłaszcza w budynki, wewnętrzne warunki komunikacyjne, wielkości agrofirm itp.

Analiza wszystkich uwarunkowań gospodarowania rolniczego oraz ekonomicznych zależności między produktami rolniczymi prowadzi do lokalizacji agrofirmy i ustalenia jej struktury produkcji. Podejmując decyzję lokalizacyjną^ należy uwzględnić istniejącą zabudowę (własną i otoczenie), wielkość i kształt granic obszaru gospodarstwa, przebieg dróg bitych, ukształtowanie terenu itp.

Ze względu na fakt, że ziemia jest najważniejszym elementem sił wytwórczych w rolnictwie, odgrywa ona główną rolę w organizacji agrofirm. Do właścicieli ziemi, zwłaszcza jej obszaru, muszą być dostosowane pozostałe elementy sił wytwórczych - środki produkcji i siła robocza, a także wielkość nakładów produkcyjnych.

Istotnym zagadnieniem jest organizowanie ziemi rolniczej. Polega ono na podziale jej powierzchni na takie części, których wielkość i kształty odpowiadają zasadzie racjonalnego gospodarowania, tj. sprzyjają wykorzystywaniu produkcyjnemu i minimalizacji nakładów w stosunku do produkcji. Ziemia rolnicza jest organizowana w ramach obiektów organizujących produkcję rolniczą: jednozakładowych agrofirm, zakładów, gospodarstw i folwarków.

Organizowanie ziemi w obiekcie rolno-produkcyjnym obejmuje m.in.:

•    ustalenie obszaru ziemi (zwłaszcza użytków rolnych),

•    kształtowanie granic użytkowych gruntów,

•    wyznaczenie dróg wewnętrznych,

•    ustalenie rozmiarów i liczby kompleksów uprawnych.

Nieodpowiednia organizacja ziemi może spowodować m.in.: wydłużenie odległości przejazdów i przejść do miejsc pracy, zmniejszenie wydajności pracy ludzi i maszyn, zwiększenie kosztów transportu i kosztów budowy dróg polnych, gorszą uprawę pól odległych od ośrodka gospodarczego, ograniczenie wielkości produkcji roślinnej i zwiększenie kosztów produkcji roślinnej.