tomI (48)

50 Podstawy fizjoterapii

macji od receptora do efeklora jest jednak bardzo krótki i wynosi 70-120 ms, dając częstotliwość cyklu sterowania rzędu 8-14 Hz.

Pomiędzy źródłem informacji (receptorami) a obiektem sterowania (mięśniami) znajduje się szereg struktur, których zadaniem jest przewodzenie tych informacji oraz impulsów sterujących (drogi nerwowe), jak również ciągłe analogowanie wykonania zadania ruchowego z programem i korygowanie zaistniałych różnic (ośrodki nerwowe) - o czym będzie jeszcze mowa poniżej.

Trzeba jednak nadmienić, że nie wszystkie akty ruchowe bazują na sprzężeniu zwrotnym, jako że możliwości sterowania ruchami są zróżnicowane. Z punktu widzenia tych możliwości, Morecki i wsp, wyróżniają trzy rodzaje aktów ruchowych: ruchy mimowolne (odruchy) - realizowane bez sprzężenia zwrotnego, balistyczne - sterowane antefactum oraz ruchy ciągle - sterowane in facto. Najbardziej skomplikowanych systemów sterowania wymagają oczywiście ruchy ciągłe.

Podstawy neuroanatomii funkcjonalnej

O sterowaniu ruchami będzie jeszcze mowa w dalszych częściach, w tym miejscu natomiast - dla łatwiejszego zrozumienia poruszanej dalej problematyki -warto najpierw poruszyć pewne zagadnienia z zakresu tzw. neuroanatomii funkcjonalnej, Nie chodzi tu bynajmniej o wyczerpujące przedstawienie tych zagadnień, lecz raczej o poruszenie rzadziej eksponowanych zjawisk, mających miejsce w układzie nerwowym w związku z wykonywanymi ruchami, a w pewnych warunkach stanowiących leż istotny element przyczynowo-skutkowych łańcuchów zjawisk towarzyszących rozmaitym dysfunkcjom. Przybliżenie tych zagadnień jest również uzasadnione z uwagi na to, iż wiele testów i prób stosowanych w fizjoterapii, ukierunkowanych przede wszystkim na precyzowanie przyczyn zespołów bólowych, opiera się właśnie na znajomości zjawisk związanych z neuroanatomią funkcjonalną, wykorzystując odpowiednie ułożenia i/lub ruchy np. do rozciągania („drażnienia’’) określonych struktur nerwowych. Na lej m.in. podstawie różnicuje się neurogenne i inne przyczyny objawów bólowych.

System nerwowy - zarówno w układzie strukturalnym, jak i funkcjonalnym -należy rozpatrywać jako jedność (ciągłość strukturalna oraz biomechaniczna). Topograficzne rozmieszczenie układu nerwowego w połączeniu z biomechaniczną funkcją ciała ludzkiego wymusza pewne, adaptacyjne zdolności mechaniczne całego układu nerwowego. I tak na przykład, podczas ruchu wyprostu nadgarstka nem pośrodkowy musi ulec „wydłużeniu” aż o ok. 20%, a skłon tułowia w przód wydłuża kanał kręgowy wraz z oponą twardą od 5 do 9 cm. Odpowiednie przestrzenie pomiędzy tkanką nerwową a tkanką łączną (np. między neuraxis. arachnoiclea. pia muter i ciura muter) oraz swoiste „mocowania” układu nerwowego do otaczających