Transport
5

sobem rozszerza sit; ważność ich także i na wyciągi skipowe, dla których istotny jest stosunek

^q-^s = _£ + ^    (153')

Q

wynikający z tych samych wzorów i wykresów.

W wyciągach klatkowych normalnie zbudowanych £ = 0,5, £ — 0,6 do 1,5. Tej ostatniej górnej wartości nie można brać za podstawę oceny, gdyż klatki wyciągu są ciężkie i to częstokroć nadmiernie tylko ze względu na to, aby uczynić zadość warunkom ruchu koła pędnego. Można więc średnio przyjąć dla klatek £ + £ = 1,6 z tym zastrzeżeniem, że i tę

Rys. 295. Zakres stosowalności kól    Rys. 296. Zakres stosowalności kój

pędnych dla wyciągów bez kół kie-    pędnych dla wyciągów z kołami

rujących    kierującymi

wielkość da sie obniżyć przez lekką konstrukcję klatki stalowej albo zastosowanie metalu lekkiego. W wyciągach skipowych można założyć

Q

o ile są to skipy średnich i dużych pojemności. Linie poziome na wykresach ograniczają zakres stosowalności kół pędnych dla wyciągów klatkowych i skipowych prawidłowo zbudowanych. Z wykresów wynika, że w szybach płytkich zastosowanie kół pędnych wymaga nieuzasadnionego względami konstrukcyjnymi zwiększenia ciężarów martwych ruchomych mas wyciągu.

Zakres głębokości w zależności od przyspieszeń i stopnia pewności liny wynika z wykresów. Przyjęto przy tym najczęściej stosowany materiał liny R = 16 000 kG/cm² oraz przeciętnie spotykany współczynnik oporów w = 0,1. Wpływ stopnia pewności liny i przyspieszenia rozruchu

widoczny jest na wykresach. W wykresach dla wyciągów z kołami kierującymi widoczne są nadto punkty, w których bezwładność kół kierujących cięższych dla lin o większym zapasie pewności zaczyna przeważać nad wpływem ciężaru samych lin. Dla orientacji pokazano linią kreskowaną na wykresie rys. 295 przypadek teoretyczny o współczynniku w = 0. Widać stąd, jak wielki i niekorzystny wpływ mają opory szybowe w ruchu wyciągów z kołami pędnymi.

Na koniec należy jeszcze wziąć pod uwagę tę okoliczność, że wyciągi z kolami pędnymi wymagają przekroju nośnego liny około 17% większego niż wyciągi bębnowe, w których lina ma korzystniejsze warunki pracy. Pociąga to za sobą konieczność stosowania średnic nawinięcia około 8% większych niż w wyciągach bębnowych. Porównywanie ciężarów kół pędnych i bębnów przy tych samych średnicach nie jest słuszne. Częstokroć ma znaczenie odchyłka liny, której można uniknąć w wyciągach z kołami pędnymi. Niektóre koncepcje wyciągów wielolinowych z bębnami na wieży rozwiązują ten problem i dla bębnów.

Reasumując powyższe rozważania można stwierdzić, że szyby płytkie nie śą właściwą dziedziną kół pędnych, a granice głębokości wynikają z wzorów (149) i (152) oraz wykresów na rys. 295 i 296.

7 /

i

65^.Wały kół pędnych

LWfliy kół pędnych są to zazwyczaj wały stopniowane trzypodporowe, niekiedy czferopodporowe. Wykonanie ich nie różni się zasadniczo od wykonania innych wałów pędnych. Przejścia miedzy odcinkami wałów o róż-nych średnicach wykonuje się możliwie łagodne, dużymi promieniami zaokrągleń, które ujęte są w normy PKN. Unika"się przy tym nadmiernie' dużych! odsadzeri, utrzymując wysokość^ ich w miarę możności h =g^0,l a. J Poniewaź~~wały"podlegają obciążeniom ^dwustronnie zmiennym,-.obrabia się je w całości gładko, aby uniknąć działania karbu. Z tego też powodu ' dna rowków, klinowych powinny być zaokrąglone promieniem jrównym co najmniej i 0'27c.‘(gdzie k ■ jest wysokością..-klina1. mimo że przeżyto zmniejsza- sie boczna powierzchnia nacisku./Koła pędne j umocowuje się zwykle za pomocą dwu klinów stycznych, umieszczonych, jak pokazano 'na rys."297: Na^fytnże rysunku pokazano również zabezm.eicz.enie klinów przeciwko wysunięciu się, uskutecznione wkładką przykręconą .dwiema

śrubami. 'Wiercenia_tyćh-śrub.osłabiają przekroi wału. Jeśli obciążenia są duże lepiej zabezpieczyć kliny płytkami umocowanymi na czołowej ścianie piasty.

LÓbliczenia wałów kół pędnych prowadzi się zawsze dwojako dla obciążenia nadzwyczajnego, które może. ’śię]zd ar żyć' w razTe"j akiegóś. wypad -ku w szybie,'“jak' nip. zaczepienie klatki o konstrukcję, szybową lub też uderzenie jej o belki odbojowe. W-tym przypadku naprężenia w wale nie powinny przekraczać granicy sprężystości.

Obciążenia zginające wal wywołują w nini .W-..Czasie normalnego ruchu naprężenia zginające, obustronnie zmienne. Momenty zginające,^- które przenosi wal, nie są stałe, iecz zmieniają się w czasie wyciągu, w zależności od wyrównania ciężarów martwych i obciążeń dynamicznych przy rozruchu i przy hamowaniu. Dla obliczenia dobiera ■ się oczywiście najmniej korzystne obciążenie, które zachodzi wtedy, gdy naciągi liny po obu stronach koła pędnego dają najwyższą siłę wypadkową na wał. Prócz momentów zginających wał przenosi jeszcze momenty skręcające.

247