logistyka zaopatrzenia4

w dostosowywaniu się do nowego systemu pracy, a nie przerzucać na nich całego ciężaru zmian. Istotne jest również, aby po wprowadzeniu just in timc nie zapominać o ciągłym monitorowaniu go oraz opracowywaniu programu dla ciągłego jego doskonalenia.

Według Japończyków, kluczem do redukcji zapasów jest potraktowanie dostawców jako partnerów w procesie produkcji. Na tej podstawie przyjęli oni 10 zasad zarządzania zapasami:

1. Dostawcy są zachęcani do lokowania swoich firm blisko odbiorcy, co redukuje koszty transportu i czas dostawy.

2.    Dostawy są realizowane w małych partiach, a wysyłki są częste - kilkakrotnie w ciągu dnia.

3.    Za zapasy buforowe odpowiada dostawca, który jest zobligowany do tworzenia ich.

4.    Obowiązuje generalna reguła — raczej jeden dostawca niż dwóch lub więcej.

5.    Dostawca będący dla firmy-klienta jedynym źródłem części, podzespołów lub produktów cieszy się u niego większymi względami umożliwiającymi mu rozwijanie biznesu.

6.    Dostawcy z większymi uprawnieniami często mogą sami redukować swoje własne dostawy i koszty zapasów.

7.    Być wybranym jako jedyne źródło dostawy oznacza uzależnić od siebie sukces fumy-odbiorcy. Dostawcy muszą więc oferować możliwie najniższe ceny, wysoką jakość i szybko odpowiadać na potrzeby produkcyjne.

8. Finny-odbiorcy udzielają technicznego i finansowego wsparcia finnom--dostawcom, umożliwiając ich rozwój i zapewniając sobie w ten sposób wysoką jakość oraz niskie koszty dostaw części lub produktów.

9. Jakość jest wymagana, a nie sprawdzana przez odbiorców. Jakość części i produktów jest wymagana przez odbiorców i osiągana przez dostawców, ponieważ istnieje ścisłe ekonomiczne uzależnienie dostawców i odbiorców i nie ma zapasów na powtarzanie produkcji.

10. Między firmą-odbiorcą a jej dostawcą istnieje ścisła więź wyrażająca się w formie zamkniętej kooperacji, koordynacji i pełnego zaufania. Obie strony zdają sobie sprawę z tego, że płyną „w tej samej łodzi”⁹³.

⁹³ Por. J. Witkowski: Zarządzanie łańcuchem dostaw. PWE, Warszawa 2003, s. 174.

Wprowadzenie just in time jest jednak procesem kosztownym i pracochłonnym, a zwrot poniesionych wydatków jest możliwy dopiero po kilku latach. Należy również pamiętać, że system ten jest wrażliwy na wszelkie zmiany uregulowań zewnętrznych. Opóźnienie dostawy wynikające np. ze złego stanu dróg czy niesolidności dostawcy może spowodować ogromne straty. W związku z tym jego stosowanie jest możliwe tylko w określonych warunkach. Nie jest to również system uniwersalny dla każdego typu przedsiębiorstw. Najlepiej funkcjonuje w przedsiębiorstwach o dużej produkcji wyspecjalizowanych wyrobów (przemysły motoryzacyjny, elektroniczny).

Stosowanie metody just in time przynosi przedsiębiorstwu następujące korzyści:

-    zmniejszenie niezbędnej powierzchni produkcyjnej,

-    obniżenie kosztów sterowania procesami produkcji,

-    zwolnienie części kapitału obrotowego przeznaczonego dotychczas na finansowanie zapasów,

-    zwiększenie produktywności zapasów.

W naszych krajowych przedsiębiorstwach koncepcja just in time jest rozumiana w sposób uproszczony. Często uważa się bowiem, że aby wdrożyć koncepcję just in time do praktyki wystarczy zawierać z dostawcami umowy na określone, odpowiednio dobrane pozycje dostaw w taki sposób, aby dostawy te przebiegały dokładnie według ustalonego schematu. W jednym z polskich przedsiębiorstw wdrożono dla wybranych rodzajów dostaw system oparty, zdaniem jego twórców, na koncepcji just in time. Skarżono się jednak, że w toku realizacji dostaw objętych tym systemem omijają one wprawdzie magazyn zaopatrzenia, jednak następnie zatrzymują się przed podjęciem czynności produkcyjnych związanych z ich przetwarzaniem bądź stosowaniem i tworzą w ten sposób zapasy w sferze produkcji. Nadchodzą one bowiem wprawdzie zgodnie z ustalonym z odbiorcą harmonogramem, ale nie zawsze zgodnie z podejmowanymi zadaniami produkcyjnymi, których terminy ulegają przesunięciu. Koncepcja just in time koncentruje uwagę na likwidowaniu przyczyn zakłócających terminowość dostaw zarówno w ramach własnego przedsiębiorstwa, jak i poza nim. Istotę i mechanizm powstawania efektów w systemie just in time przedstawia rys. 16.

85