wstęp do teorii polityki img 146

155

•    wskazuje, że pierwszorzędną odpowiedzialność za tę ochronę ponoszą państwa z wyjątkiem sytuacji, gdy są do tego niezdolne, brak jest woli politycznej by to czynić lub państwa są sprawcami łamania praw człowieka. Wtedy odpowiedzialność przechodzi na społeczność międzynarodową;

•    jest teoretycznym parasolem pozwalającym nie tylko na reakcję w momencie łamania takich praw (responsibility to react), ale również daje możliwość zapobiegania naruszeniom praw człowieka (responsibility to prevent) oraz przywracania ich obowiązywania (responsibility to rekuildf.

Redefinicja pojęcia suwerenności oznacza przejście od kontroli do odpowiedzialności. W systemie westfalskim suwerenność oznaczała zdolność państwa do podejmowania autorytatywnych decyzji odnośnie ludności i zasobów w obrębie terytorium państwowego. Bezpieczeństwo humanitarne przyczyniło się do zmiany pojęcia suwerenności państwa. Nie chodzi jedynie zabezpieczenia bezpieczeństwa państwu, ale przede wszystkim należy chronić jednostki*.

Odpowiedzialność za ochronę oznacza, że społeczność międzynarodowa powinna reagować w sytuacjach, w któtych środki zapobiegawcze nie odniosły skutku, a państwo jest niezdolne lubniechętne rozwiązaniu problemu. Spójnymi środkami i metodami są wtedy połączone zabiegi na płaszczyźnie politycznej,ekonomicznej i prawnej. W skrajnych przypadkach można odwoływać się nawet do siły militarnej. By mieć podstawę do takiej interwencji należy odnieść się do sześciu zasad;

•    próg „usprawiedliwionej przyczyny” (just cause) - interwencja humanitarna jest środkiem wyjątkowym, dlatego odwołanie się do niej może nastąpić jedynie w dwóch przypadkach. Po pierwsze, kiedy występuje aktualna lub antycypowana utrata tycia na masowy skalę, prowadzona z zamiarem lub bez zamiaru ludobójstwa, która jest następstwem przemyślanego działania państwa, odmowy jakiegokolwiek działania w cel u zapobieżenia problemu, niemożności działania lub upadku państwa. Po drugie, gdy mamy do czynienia z aktualną lub antycypowanąsytuacją„czystek etnicznych” prowadzących do mordowania, wypędzania siłą, aktów terroru czy gwałtu niektórych grup etnicznych;

•    „właściwa interwencja” (right intervention) - podstawowym celem interwencji, bez względu na inne motywy, którymi kierująsię państwa przeprowadzające tę interwencję, musi hyć powstrzymanie lub zapobiegnięcie cierpieniom ludności, łstnieje kilka sposobów, aby spełnić to kryterium: interwencja powinna być prowadzona w oparciu o działania kolektywne i mulilatcrałne; uwzględnienie poparcia grup oraz jednostek dla interesu, których akcja jest prowadzona; zapewnienie sprzyjającej postawy ludności danego regionu;

•    „zasada ostateczności” (last resort) - interwencja militarna jest uzasadniona tylko wtedy, gdy wszystkie inne środki i metody o charakterze pozatnili-

³⁹ Ibidem, s. 101. ^<0 Ibidem, s. 102.