wstęp do teorii polityki img 81

87

chodzi więc o podniesienie prestiżu i pozycji rządu inicjującego sankcje wc własnym kraju, jak również na arenie międzynarodowej; 3) zastosowanie sankcji gospodarczych związane jest z systemem międzynarodowym i jego funkcjonowaniem, ze szczególnym uwzględnieniem norm prawa międzynarodowego. Sankcje stosuje się przeciwko pańsiwu, które naruszyło normy prawa międzynarodowego. Są one karądla kraju-adresatą jak również ostrzeżeniem dla innych uczestników stosunków międzynarodowych’⁴.

Sankcje gospodarcze mogą także przybrać różne formy. Do najczęściej stosowanych sankcji handlowych należą: bojkot między narodowy, embargo, manipulowanie polityką celną, kontyngenty eksportowe lub importowe, dumping, sporządzanie tzw. czarnych list, natomiast do najczęściej stosowanych sankcji finansowych zalicza się: zamrożenie kapitału bankowego oraz konfiskatę innych aktywów', zredukowanie lub zawieszenie pomocy finansowej”.

3.2.2. Pomoc gospodarcza

Pomoc gospodarcza oznacza transfer pieniędzy, dóbr, usług oraz technologii. Po zakończeniu 11 wojny światowej rolę głównego dostarczyciela pomocy rozwojowej w świccie przejęły Stany Zjednoczone, a obecnie straciły ją na rzecz Unii Europejskiej³⁶.

Istnieją różne formy pomocy gospodarczej. Do najczęściej wymienianych należy pomoc: rozwojowa, techniczna oraz humanitarną choć nie jest to jedyna typologia pomocy gospodarczej i finansowej, jaka bywa stosowana w literaturze przedmiotu³⁷. Hans J. Morgenthau wyróżnił następujące formy pomocy: humanitarna, egzystencjalna (subsislence aid), wojskową prestiżowa, rozwojowa oraz łapownictwo (przekupstwo)’⁸. Robert L. Wendzel zaproponował podział pomocy gospodarczej na: rozwojowy wojskową techniczną”, natomiast Holsli wyróżnił cztery formy: pomoc techniczną, importową pomoc w towarach i grantach, pożyczki rozwojowe oraz pomoc humanitarna®.

³¹ James Barber, „Economic Sanctions as a Policy Instrument ’, International Affairs, Vol. 55. No. 3, July l!>7y, s. 367 384.

³⁵ Por. Baldwin, op.cit., s. 41; Jan Winiecki, Ekonomiczne instrumenty polityki zagranicznej we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 1975 (na prawach rękopisu), s. 45-58.

³³ Por. Ryszard Ziębą Unia Europejska jako aktor stosunków międzynarodowych, Warszawa: Scholar 2003, s. 251 254.

³⁷ Pomocy militarnej, która obejmuje dostawy środków materialnych i niematerialnych na po-Irzcby wojskowe nie traktuje się jako formy pomocy gospodarczej. Ten rodzaj pomocy kwalifikuje się raczej do środków wojskowych polityki zagranicznej, gdyż jego celem jest wzmocnienie siły i oddziaływania militarnego państwa-biorcy.

⁷¹ Hans J. Morgenthau, „A Political Theory of koreign Aid", The American Political Science Review, Vol. LVi, No. 2, June 1962, s. 301 309.

' Wendzel, op.cit., s. 251-253.

⁴⁰ Holsti, op.cit., s. 194-195.