wstęp do teorii polityki img 92

Renata Włoch

V. Proces decyzyjny w polityce zagranicznej państwa

1. Specyfika procesu decyzyjnego w polityce zagranicznej

John F. Kennedy w przedmowie do książki swojego doradcy Thomasa So-rensena napisał, iż w procesie podejmowania decyzji zawsze będą istniały ciemne i tajemnicze momenty, niejasne nawet d!a tych, którzy w tych procesach osobiście uczestniczą^{1 2}. Proces podejmowania decyzji w polityce zagranicznej państwa zawsze był owiany większą tajemnicą niż podobny proces w polityce wewnętrznej. W przeciwieństwie do innych dziedzin polityki państwa, polityka zagraniczna „biegnie swoimi własnymi kanałami, dostrzeganymi tylko przez ekspertów”, zaś do zbiorowej świadomości wkrada się dopiero wtedy, gdy powstaje zagrożenie dla podstawowych wartości państwa, takich jak jego przetrwanie i przeżycie ludności². Ów poziom sekretności działań podejmowanych w ramach polityki zagranicznej wiąże sięjednak przede wszystkim z faktem, że polityka zagraniczna działa na styku państwa z systemem międzynarodowym i ma do czy nienia z innymi forsującymi własne interesy uczestnikami tego systemu.

Systematyczna analiza procesu decyzyjnego w polityce zagranicznej została rozpoczęta dopiero po drugiej wojnie światowej. Podstawowym dziełem w tej dziedzinie stała się opublikowana w' 1954 r. praca trzech amerykańskich badaczy Richarda Snydera, H.W. Brucka i Burtona Sapina pt. De-cision-Making as an Approach to the Study of International Politics. Badacze ci zaproponowali będący odmianą analizy systemowej model ak-cji-rcakcji-interakcji. Podstawowe założenia tego modelu polegały na uznaniu, iż państwo jest głównym uczestnikiem stosunków międzynarodowych; działania państwa są podejmowane przez występujące w jego imieniu jed-

1

¹ [Cyt. za:] Roger t IiJsmau, „Policy-Making is Politics", I w:] James Rosenait (red.), International Politics and Foreign Policy: Reader in Research and Theory, New York: The Frcc Press of Glencoe 1961, s. 238.

2

Christopher Hill, The Changing Politics of Foreign Policy, Basingstokc: Macimillan 2003, s. 70.