Zasady Wykładni Prawa L Morawski 8

W ■

Zasady wykładni prawa •»

zywałem zasadniczo dopuszczalna jest wykładnia zwężająca obowiązków obywateli, a także wszelkich przepisów ograniczających przysługujące im prawa i wolności. W tym duchu wypowiada się na przykład SN w wyroku z 24 czerwca 2003 r. (III RN 95/02, „Wokanda” 2004/2/19), gdy stwierdza, że wszelkie okoliczności, które ograniczają prawo prasy do żądania informacji „należy interpretować ściśle, a nawet zwężająco”. Z drugiej strony, jeszcze raz należy podkreślić zasadę zakazu wykładni zwężającej praw i wolności obywatelskich (wyrok SN z dnia 11 stycznia 1996 r., sygn. akt III ARN 58/95; uchwała NSA z 16 listopada 1998 r. (OPS 9/98, NSA 1999/1/10). Tak na przykład w wyroku z 10 maja 2000 r. (K 21/99, OTK 2000/4/109) TK powołuje się wprost na dyrektywę interpretacyjną zakazującą zwężającej wykładni prawa do sądu (podobnie uchw. SN z 25 kwietnia 2003 r., ni CZP 8/03, OSNC 2004/1/1).

Dyrektywa ta w oczywisty sposób wynika z zasady życzliwej interpretacji praw i wolności obywatelskich. Skoro bowiem sądom generalnie zezwala się na wykładnię rozszerzającą praw i wolności obywatelskich, to tym samym nie powinny one interpretować tych praw i wolności w zawężający sposób. NSA uzasadnia wspomniany zakaz zasadą demokratycznego państwa prawnego (uchwała NSA z dnia 10 kwietnia 2006 r., I OPS ONSAiWSA 2006/3/69, Prok. i Pr. 2006/6, „Wokanda” 2006/9, OSP 2006/12).

Warto w tym miejscu przypomnieć pogląd, że wszelkiego rodzaju przepisy przyznające przywileje, ulgi, zwolnienia (na przykład podatkowe) nie mogą być wprawdzie interpretowane rozszerzająco, gdyż stanowią wyjątki (por. wyżej), z drugiej jednak strony przyznają one obywatelom różnego rodzaju prawa i z tego względu odnosi się do nich zakaz wykładni zwężającej (wyr. NSA z 24 września 2003 r., III SA 2667/01, LEK nr 146090). W uchwale z 24 listopada 2003 r. (FPS 9/03, ONSA 2004/2/45) NSA wprost wymienia następującą dyrektywę interpretacyjną: „W odniesieniu do prawa podatkowego należy odnotować zasadę interpretacyjną zakazującą zwężającej interpretacji przepisów przyznających uprawnienia” i do przepisów tego rodzaju zalicza „przepisy przewidujące zwolnienie podatkowe”¹'¹.

Niekiedy zastosowanie wykładni zwężającej może zostać usprawiedliwione ważnymi argumentami systemowymi i celowośdowymi. Mając

¹⁴ B. Brzeziński, Podstawy wykładni prawa..., s. 333; por. też B. Brzeziński, Zasady wykładni prawa..., s. 124.

* * « 208 * *