Zdjęcie1571

16

61

2.7. Układy liniowe i nieliniowe

Układy liniowe zawierają wyłącznie elementy o liniowych charakterystykach statycznych i opisywane są za pomocą liniowych równań różniczkowych. Do układów liniowych stosuje || zawsze zasadę superpozycji. Układy zawierające choć jeden nielini >wy element zwane są układami nieliniowymi. Uważa się, że w większości układy rzei zywiste są układami nieliniowymi, jednak można je z dużym przybliżeniem linearyzo vać. Wśród układów nieliniowych szczególnie wyróżnia się układy dwupołożeniowe i trójpo^;ożeniowe.

2.8. U kłady analogowe i cyfrowe

W układach analogowych wielkość regulowana, jak i wartość zadana są sygnałami analogowymi. Porównanie ich i wypracowanie wielkości nastawiającej odbywa się na sygnałach analogowych. fW ukjadach cyfrowych analogowa wielkość regulowana po zmierzeniu przetwarzana jest na sygnał cyfrowy w przetworniku (tak zwanym konwerterze) analogowo-cyfrowym i wyrażona w postaci liczby. Ponieważ wartość zadana jest również liczbą, porównanie tych sygnałów odbywa się w podzespole cyfrowym (sumatorze), a wynik tego porównania podawany jest na regulator (przelicznik) cyfrowy. Dopiero przed układem wykonawczym odbywa się odwrotna konwersja cyfrowo-analogowa. Czasami konwersja cyfrowo-analogowa może mieć miejsce przed regulatorem, wtedy już oczywiście o charakterze analogowym. Schemat ogólny cyfrowego układu automatycznej regulacji przedstawia rys.2.1. Układy cyfrowe stosuje się najczęściej przy regulacji wielu zmiennych, kiedy operacje cyfrowe może wykonywać komputer. Wykorzystywanie komputera w takim przypadku jest ekonomicznie uzasadnione. Komputer może przejąć rolę regulatora, w układzie tak zwanego bezpośredniego sterowania cyfrowego. Komputer może spełniać również rolę układu sterowania nadrzędnego, optymalizującego wartości zadane szeregu regulatorów autonomicznych.

2.9. Układy kontroli, sygnalizacji, zabezpieczeń i blokady

Z zadań, jakie mają spełniać układy automatyki, wynika również ich podział na układy:

| kontroli:

Ciągła automatyczna kontrola stanu parametrów procesów technologicznych jest podstawowym warunkiem prawidłowego ich przebiegu. Obejmuje ona zbieranie, przetwarzanie i przekazywanie danych o procesie do systemu centralnej rejestracji i przetwarzania danych, dziś coraz częściej opartego na komputerze (przy dużej liczbie rejestrowanych parametrów) i do centrów dyspozytorskich. Różnorodny może być charakter fizyczny kontrolowanych parametrów, jak również różne postacie mogą mieć uzyskane w układzie pomiarowym sygnały (najczęściej są to sygnały elektryczne). Końcowym elementem układu automatycznej kontroli są rejestratory (jedno- lub wielokanałowe, analogowe lub cyfrowe) oraz mierniki wskazujące. Sygnały odwzorowywane w tych układach mają oharakter wizualnych (symbole alfanumeryczne, odcinki linii, kolory itp.), akustycznych lub mechanicznych. Nie można pominąć w tym miejscu wykorzystanych do kontroli układów telewizji przemysłowej.

V7

• sygnalizacji:

Obok ciągłej kontroli stanu parametrów procesu ważnym elementem systemów automatyki są układy sygnalizacji. Przeważnie słu/ą one do przekazywania do centrów dyspozytorskich informacji o wystąpieniu w przebiegu procesu sytuacji nieprawidłowej, odbiegającej od normalnej pracy (co zwalnia obsiugę dyspozytorską od stałej kontrołi procesów). Te informacje mają najczęściej charakter wizualny lub akustycznyL w obu przypadkach o możliwości pracy ciągłej łub dyskretnej. Często integralną częścią układów sygnalizacji są bloki potwierdzeń dostrzeżonych sygnałów. W zależności od przeznaczenia | rozróżnia się układy sygnalizacji ostrzegawczej, awaryjnej lub kontrolno-pomiarowej i i dyspozytorskiej.

Rys. 2.1. Schemat układu regulacji cyfrowej